"Ma trận" lãi suất và phí, cần cẩn trọng khi vay tiêu dùng (Bài 2): VietCredit sống khỏe nhờ những đồng lãi "không dễ thở"

Từ 7 ngày miễn lãi đến mức lãi suất 57%/năm

Hoạt động trong lĩnh vực cấp tín dụng tiêu dùng, đặc biệt là các sản phẩm vay tiền mặt qua thẻ tín dụng nội địa do công ty phát hành, Công ty Tài chính CP Tín Việt (VietCredit, UPCoM: TIN) đang là một trong số các doanh nghiệp hoạt động trong những ngành "hot trend" những năm gần đây, khi tiềm năng của thị trường khá dồi dào. Các công ty này được xem là kênh dẫn vốn tiêu dùng quan trọng phục vụ phân khúc khách hàng rộng lớn, chủ yếu là người thu nhập trung bình và thấp, không có tài sản đảm bảo. Họ đóng vai trò giúp đem tín dụng chính thức đến với người dân không đủ điều kiện vay ngân hàng.

Trong khi nhiều công ty tài chính đang nỗ lực thu hút khách hàng bằng các chiến dịch ưu đãi ngắn hạn, VietCredit cũng không ngoại lệ khi công bố chương trình "0% lãi suất trong 7 ngày". Tuy nhiên, phía sau lời mời hấp dẫn đó, mức lãi suất thực tế được áp dụng sau thời gian ưu đãi lại là điều đáng lưu tâm.

Theo thông tin công bố chính thức trên website của VietCredit, lãi suất thẻ tín dụng nội địa được tính theo dư nợ gốc thực tế, dao động từ 1,5% đến 4,75% mỗi tháng, tương đương 18% – 57% mỗi năm. Đây là mức lãi suất được cho là khá cao so với mặt bằng chung của các ngân hàng thương mại, nơi lãi suất thẻ tín dụng phổ biến chỉ từ 20% – 30%/năm.

Trong đó, lãi suất cao nhất 57%/năm được áp dụng với nhóm khách hàng có thu nhập từ lương – vốn là nhóm được coi là ổn định nhất. Với nhóm khách hàng là sinh viên, mức lãi suất dao động từ 27,99% đến 43,2%/năm. Những người thuộc nhóm cá nhân mua nhà có lãi suất từ 38% đến 40%, trong khi nông dân – nhóm dễ bị tổn thương nhất về tài chính – lại phải đối mặt với mức lãi suất từ 39% đến 45%/năm.

Đáng chú ý, chỉ có nhóm khách hàng là cán bộ, nhân viên nội bộ VietCredit mới được hưởng lãi suất ưu đãi, dao động từ 11% đến 15%/năm.

Bên cạnh sản phẩm thẻ tín dụng nội địa, VietCredit cũng cung cấp khoản vay kinh doanh không tài sản đảm bảo cho khách hàng vi mô. Với việc không cần tài sản đảm bảo, gói vay này được xem là một hướng đi nhắm vào các hộ kinh doanh nhỏ, tiểu thương, cá thể sản xuất tại các đô thị, vùng ven và nông thôn – những đối tượng thường bị ngân hàng truyền thống từ chối vì thiếu điều kiện thế chấp.

Tuy nhiên, đổi lấy sự “linh hoạt” đó lại là một mức lãi suất cao ngất ngưởng, đi kèm với cơ chế xử phạt “ngoài sức chịu đựng” nếu trả chậm

Biểu mẫu ban hành ngày 6/3/2025 nêu rõ: lãi suất vay trong hạn đối với sản phẩm vay kinh doanh không tài sản đảm bảo dao động từ 12% đến 40%/năm, tùy thuộc vào kết quả phê duyệt hồ sơ. Đây là mức dao động rất rộng, cho thấy sự cá nhân hóa theo hồ sơ tín dụng, nhưng cũng ẩn chứa rủi ro cao cho người vay không nắm rõ điều kiện áp dụng.

Mức lãi thấp nhất 12%/năm nghe có vẻ hấp dẫn, nhưng trong thực tế, các khách hàng mới, thiếu lịch sử tín dụng hoặc có mô hình kinh doanh nhỏ lẻ gần như khó đạt được ngưỡng tối ưu này. Trong khi đó, mức 40%/năm đã tiệm cận ngưỡng lãi suất của các sản phẩm vay tiêu dùng không tài sản đảm bảo trên thị trường.

Điểm đặc biệt cần chú ý là lãi suất quá hạn có thể gấp 1,3 – 1,5 lần so với lãi suất vay trong hạn. Nếu áp dụng theo mức lãi cao nhất là 40%/năm, khách hàng có thể phải chịu lãi suất quá hạn từ 52% đến 60%/năm nếu thanh toán chậm. Đây là một mức áp lực tài chính cực kỳ lớn, đặc biệt với hộ kinh doanh nhỏ vốn có dòng tiền thiếu ổn định theo mùa vụ.

Với mức lãi suất cao đi kèm với những hệ luỵ, gần như đã vượt xa ngưỡng chịu đựng tài chính của phần lớn mô hình kinh doanh nhỏ. Theo các khuyến nghị phổ biến trong lĩnh vực tài chính vi mô, hộ kinh doanh cá thể thường chỉ đạt biên lợi nhuận 15 – 30%/năm và mức lãi suất vay phù hợp nên nằm trong khoảng tối đa 12%/năm. Tương tự, các mô hình bán lẻ – dịch vụ hay kinh doanh hàng hóa ngắn hạn cũng chỉ có sức chịu đựng với lãi suất không vượt quá 10 – 15%/năm.

Thu nhập nhân viên VietCredit bỏ xa ngành ngân hàng

Theo báo cáo tài chính quý I/2025 của VietCredit, doanh nghiệp này đã có đợt tái cấu trúc mạnh mẽ trong năm 2024 với việc cắt giảm phần lớn nhân sự trong công ty, đi kèm với đó là những sự thay đổi lớn trong chi phí vận hành doanh nghiệp.

Cụ thể, tại thời điểm ngày 31/3/2024, VietCredit ghi nhận có 1.327 nhân viên với tổng chi phí cho nhân sự trong kỳ đạt 90,36 tỷ đồng. Như vậy, bình quân mỗi nhân viên trong quý I/2024 nhận được khoảng 68,1 triệu đồng, tương ứng mỗi tháng nhận trung bình khoảng 22,7 triệu đồng.

Tuy nhiên, đến cuối quý I/2025, số lượng nhân viên của công ty giảm sâu xuống chỉ còn 267 người, theo đó tổng chi phí nhân sự đã giảm mạnh xuống chỉ còn 51,19 tỷ đồng. Tính ra, thu nhập bình quân mỗi nhân viên trong kỳ này lên tới khoảng 191,7 triệu đồng, tăng gần gấp 3 lần so với cùng kỳ năm trước, tương ứng thu nhập bình quân của nhân viên VietCredit đạt 63,9 triệu đồng.

Chi tiết hơn, khoản chi cho lương và phụ cấp trong quý I/2025 là 12,61 tỷ đồng, chia bình quân cho mỗi nhân viên đạt khoảng 47,2 triệu đồng, trong khi cùng kỳ năm trước con số này chỉ khoảng 25,3 triệu đồng. Đáng chú ý hơn cả là chi phí “khác cho nhân viên” lên tới 33,65 tỷ đồng, tương đương mỗi người nhận khoảng 126 triệu đồng – một con số vượt trội so với mức 35,5 triệu đồng/người của quý I/2024.

Với mức thu nhập nói trên, công ty tài chính này đã bỏ xa mức thu nhập bình quân của nhân sự nhiều ngân hàng. Cụ thể, trong năm 2024, trong số các ngân hàng công bố khoản chi lương cho nhân sự, Techcombank giữ vị trí quán quân với mức thu nhập bình quân cũng chỉ đạt 48 triệu đồng/người/tháng. Hay trong nhóm Big4, tại Vietcombank, bình quân mỗi nhân viên được ngân hàng này được chi hơn 42 triệu đồng/người/tháng, trong khi đó ở VietinBank là khoảng 45 triệu đồng/người/tháng, BIDV là 44,7 triệu đồng/người/tháng.

Nói thêm về chi phí vận dành tại VietCredit, với việc cắt giảm lượng lớn nhân sự, chuyển dịch từ mô hình bán hàng truyền thống sang mô hình số hóa hoàn toàn, chi phí hoạt động của doanh nghiệp đã giảm mạnh xuống còn 88,6 tỷ đồng, giảm 56% so với cùng kỳ.

Trong khi đó, nguồn thu nhập cốt lõi là thu nhập lãi thuần vẫn tăng tăng vọt lên 411,6 tỷ đồng, gần gấp đôi so với mức 205,7 tỷ đồng ở cùng kỳ năm trước.

Dù vậy, với việc chuyển sang mô hình kinh doanh số, Vietcredit ghi nhận lỗ 75,4 tỷ đồng từ hoạt động dịch vụ, trong khi cùng kỳ năm trước vẫn có lãi 64,3 tỷ đồng. Lãi thuần từ hoạt động khác cũng sụt giảm mạnh từ 86,1 tỷ đồng xuống chỉ còn 374 triệu đồng. Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc dừng triển khai các sản phẩm cho vay truyền thống, kéo theo doanh thu từ phí dịch vụ giảm, trong khi chi phí dịch vụ cho các sản phẩm cho vay số tăng nhanh.

Sau cùng, công ty vẫn ghi nhận kết quả đột phá với lợi nhuận sau thuế đạt 75,8 tỷ đồng, gấp gần 11 lần so với cùng kỳ năm trước, sau khi đã trích lập hơn 172 tỷ đồng chi phí dự phòng rủi ro tín dụng.

Thu Hà