Dạy con tự lập kiểu Tây hay tình thương kiểu ta?
Người Việt thường bao bọc con cái, còn cha mẹ phương Tây lại để con tự vấp ngã và trưởng thành. Vậy đâu là cách nuôi dạy con nên học hỏi trong thời đại mới?
Phong cách nuôi dạy con: Bao bọc kiểu Việt – Tự lập kiểu Tây
Không khó để bắt gặp hình ảnh những đứa trẻ Việt được cha mẹ “phục vụ tận răng”: từ ăn uống, học hành, đến chuyện chơi gì, học gì cũng có người lớn can thiệp. Tâm lý “sợ con khổ, sợ con sai” khiến nhiều bậc phụ huynh chọn cách làm thay, nghĩ thay, với mong muốn con cái có một cuộc sống bằng phẳng, không vấp ngã.
Ngược lại, ở nhiều quốc gia phương Tây như Mỹ, Úc, Pháp, cha mẹ thường khuyến khích con tự chịu trách nhiệm với lựa chọn của mình ngay từ nhỏ. Trẻ em 6–7 tuổi đã được tự chọn đồ ăn, chuẩn bị quần áo đi học, hoặc tự xử lý những mâu thuẫn với bạn bè. Họ không xem vấp ngã là thất bại mà coi đó là cơ hội để trẻ học cách đứng dậy và trưởng thành.
Phương pháp này đôi khi khiến cha mẹ Việt cảm thấy “lạnh lùng”, nhưng thực chất lại là sự tôn trọng cá tính và sự trưởng thành của con.
“Cha mẹ Việt thương con theo bản năng, cha mẹ Tây thương con bằng lý trí”
Câu nói này được nhắc đến nhiều trong các diễn đàn nuôi dạy con không phải ngẫu nhiên. Cha mẹ Việt thường đặt tình yêu vào sự hy sinh, còn cha mẹ Tây lại hướng đến trao quyền tự chủ cho con.
Cha mẹ Việt vẫn duy trì thói quen nhắc con học bài, làm hộ con bài tập hoặc theo sát từng bữa ăn, giấc ngủ. Trong khi đó, mô hình giáo dục tại phương Tây cho phép trẻ sai, thử và học từ sai lầm. Ví dụ, khi trẻ quên mang đồ dùng học tập, giáo viên sẽ để trẻ chịu hậu quả thay vì gọi cho phụ huynh mang đến.
Sự khác biệt này bắt nguồn từ cách nhìn nhận trẻ em như một cá thể độc lập. Với cha mẹ phương Tây, con cái không phải là “phiên bản thu nhỏ” của người lớn mà là một thế giới riêng cần được tôn trọng và dẫn dắt theo cách phù hợp.
Điều đáng nói, nhiều đứa trẻ được nuôi theo kiểu “bọc trong lụa” lớn lên thiếu kỹ năng sống, sợ va chạm, dễ khủng hoảng khi rơi vào môi trường độc lập như du học hoặc đi làm. Trong khi đó, trẻ được rèn tự lập từ nhỏ có khả năng thích nghi và phản ứng tốt hơn trước thay đổi.
Học cách cân bằng: Nuôi con bằng cả trái tim và lý trí
Không có cách dạy con nào là tuyệt đối đúng hay sai, nhưng rõ ràng xã hội hiện đại đòi hỏi một tư duy mới trong giáo dục gia đình. Trẻ em cần được yêu thương, nhưng tình yêu đó nên song hành với việc trao quyền, huấn luyện và dẫn dắt.
Điều quan trọng là cha mẹ cần biết buông đúng lúc, để con có cơ hội rèn luyện kỹ năng ra quyết định, tự chịu trách nhiệm và học hỏi từ thực tế – thay vì chỉ biết nghe lời và dựa dẫm.
Có thể bắt đầu từ những việc nhỏ: để con tự chọn quần áo, tự xếp đồ đi học, tự giải quyết tranh cãi với bạn bè, hay thậm chí chấp nhận điểm kém đầu tiên để con học được bài học về nỗ lực. Hãy trở thành người đồng hành thay vì kiểm soát, người gợi mở thay vì áp đặt.