Vatican sau sự ra đi của Giáo hoàng Francis: Du lịch hành hương có thể thất thu bao nhiêu?
Giáo hoàng Francis qua đời không chỉ để lại khoảng trống tôn giáo mà còn tác động mạnh đến kinh tế du lịch của Vatican – trung tâm hành hương lớn nhất thế giới.
Sự qua đời của Giáo hoàng Francis – vị lãnh đạo tinh thần của hơn 1,3 tỷ tín hữu Công giáo trên toàn thế giới – đang được nhìn nhận không chỉ là một sự kiện tôn giáo mang tính toàn cầu, mà còn là một cú sốc kinh tế lớn đối với Vatican và cả ngành du lịch tôn giáo tại châu Âu.
Trong nhiều năm qua, hình ảnh gần gũi, giản dị của Giáo hoàng Francis đã trở thành "thương hiệu" tinh thần thu hút hàng triệu người hành hương đổ về Tòa Thánh mỗi năm. Sự vắng bóng đột ngột này có thể khiến dòng khách du lịch quốc tế, đặc biệt là khách hành hương, sụt giảm trong ngắn hạn.
Theo Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO), trong năm 2023, Vatican đã đón hơn 9 triệu lượt khách – một con số đáng kinh ngạc đối với một quốc gia có diện tích chưa đầy 0,5 km². Phần lớn lượng khách này đến từ các tour du lịch tôn giáo, với mục tiêu được tận mắt chứng kiến Giáo hoàng Francis trong các buổi tiếp kiến chung vào thứ Tư hàng tuần tại Quảng trường Thánh Phêrô. Du lịch hành hương trở thành nguồn thu chủ lực, không chỉ cho Vatican mà còn cho toàn bộ ngành dịch vụ du lịch của thành phố Rome. Ước tính mỗi năm, khối doanh thu từ du lịch tôn giáo tại khu vực Vatican có thể đạt từ 300 đến 400 triệu euro, bao gồm khách sạn, nhà hàng, dịch vụ vận chuyển, bán lẻ và vé tham quan các địa danh tôn giáo.
Tuy nhiên, ngay khi thông tin về sự ra đi của Giáo hoàng được công bố, nhiều công ty lữ hành đã ghi nhận tình trạng khách hoãn tour hoặc tạm dừng đặt vé chờ thông tin chính thức về tang lễ và người kế nhiệm. Trong thời gian trống quyền lực, Vatican khó duy trì được sức hút tôn giáo như trước, đặc biệt khi nhiều người hành hương có xu hướng muốn đến để chiêm ngưỡng hình ảnh Giáo hoàng đương nhiệm. Đây là lý do khiến giới chuyên gia dự báo Vatican có thể thất thu hàng chục triệu euro doanh thu trong vài tháng tới.
Dù vậy, lịch sử cho thấy mỗi sự kiện tang lễ Giáo hoàng đều là "thời điểm vàng" cho du lịch bùng nổ trong ngắn hạn. Tang lễ của Giáo hoàng John Paul II vào năm 2005 đã thu hút hơn 4 triệu người đến Rome, biến thành phố trở thành trung tâm thế giới suốt nhiều tuần. Điều tương tự hoàn toàn có thể lặp lại với Giáo hoàng Francis, người được xem là một trong những nhân vật có sức ảnh hưởng mạnh nhất thế kỷ 21. Các hãng hàng không, khách sạn, công ty tổ chức sự kiện và chuỗi cung ứng địa phương tại Rome nhiều khả năng sẽ bước vào thời kỳ cao điểm trong vài ngày tới.
Về dài hạn, triển vọng kinh tế du lịch của Vatican phụ thuộc lớn vào người kế nhiệm Giáo hoàng Francis. Nếu vị tân Giáo hoàng tiếp tục giữ tinh thần cởi mở, gần gũi và mang thông điệp cải cách, Vatican sẽ không mất đi vị thế trung tâm hành hương toàn cầu. Ngược lại, nếu chọn một hướng đi bảo thủ hơn, lượng du khách đến Vatican có thể giảm dần theo thời gian, ảnh hưởng không nhỏ đến các nguồn thu dựa vào du lịch. Trong bối cảnh đó, Vatican không chỉ đối mặt với thách thức về tôn giáo, mà còn phải tính toán lại toàn bộ chiến lược phát triển kinh tế dựa trên hình ảnh và sức ảnh hưởng của vị đứng đầu Giáo hội Công giáo.