Những dấu hiệu ung thư tụy: Chỉ 9% bệnh nhân sống qua 5 năm

Tỷ lệ tử vong cao dù tỷ lệ mắc không cao

Theo thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ung thư tụy xếp thứ 14 về tỷ lệ mắc nhưng lại đứng thứ 7 về tỷ lệ tử vong do ung thư, phản ánh mức độ nghiêm trọng và tiên lượng kém của căn bệnh này. Dù không phổ biến như ung thư gan, phổi hay dạ dày, nhưng tỷ lệ sống sót sau 5 năm chỉ vào khoảng 9,3% cho thấy mức độ nguy hiểm rất lớn.

Tại Việt Nam, theo dữ liệu từ Bệnh viện K, đa số bệnh nhân chỉ phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn, khi các lựa chọn điều trị đã rất hạn chế. Hầu hết người bệnh chỉ sống thêm từ 2–3 năm sau phẫu thuật, và nếu phát hiện ở giai đoạn di căn, tiên lượng sống thường dưới một năm.

Diễn tiến âm thầm qua các giai đoạn

Ung thư tụy thường không gây ra triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, điều này dẫn đến việc chẩn đoán bệnh thường rất muộn. Theo phân loại lâm sàng, bệnh được chia thành 4 giai đoạn chính:

• Giai đoạn 1: Khối u có kích thước dưới 2cm, giới hạn trong tuyến tụy. Giai đoạn này rất ít triệu chứng.
• Giai đoạn 2: Khối u lớn hơn, từ 2–4cm, có thể ảnh hưởng mô lân cận nhưng chưa xâm lấn mạch máu.
• Giai đoạn 3: Khối u phát triển mạnh, xâm nhập mạch máu, di căn đến hạch bạch huyết và mô xung quanh.
• Giai đoạn 4: Khối u lan xa đến các cơ quan như gan, phổi, màng bụng... – đây là giai đoạn ung thư tụy di căn.

Theo nghiên cứu tại Mỹ, chỉ khoảng 10% bệnh nhân được phát hiện ở giai đoạn sớm, trong khi hơn một nửa được chẩn đoán khi đã ở giai đoạn IV, khi khối u đã di căn xa.

Ung thư tụy di căn gan: Diễn tiến nhanh, tiên lượng dè dặt

Ung thư tụy di căn gan là một trong những tình huống phổ biến nhất của bệnh ở giai đoạn muộn. Khi đó, người bệnh có thể gặp nhiều triệu chứng đặc trưng như sụt cân nhanh, đau bụng vùng thượng vị, phân lỏng sẫm màu, túi mật to, chán ăn, suy kiệt, hoặc vàng da nếu khối u chèn ép đường mật.

Mỗi bệnh nhân có thể có biểu hiện khác nhau tùy theo mức độ di căn và vị trí tổn thương gan. Trong nhiều trường hợp, ung thư tụy di căn gan gây tắc mật cấp tính, đòi hỏi can thiệp y tế khẩn cấp.

Việc điều trị ung thư tụy di căn chủ yếu là giảm triệu chứng và nâng cao chất lượng sống, thông qua hóa trị, xạ trị hoặc chăm sóc giảm nhẹ. Phẫu thuật không còn là lựa chọn tối ưu trong hầu hết trường hợp giai đoạn cuối.

Điều trị và tiên lượng sống

Tùy thuộc vào loại tế bào ung thư, kích thước khối u, mức độ di căn và tình trạng sức khỏe tổng thể, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Với bệnh nhân được phát hiện ở giai đoạn sớm và có thể phẫu thuật, cơ hội kéo dài thời gian sống sẽ cao hơn. Tuy nhiên, nguy cơ tái phát sau phẫu thuật vẫn còn lớn và cần theo dõi sát sao.

Với người bệnh ở giai đoạn muộn, việc điều trị chủ yếu nhằm kéo dài thời gian sống và giảm đau đớn. Một số bệnh nhân có thể sống được thêm 6 tháng đến một năm nếu đáp ứng tốt với điều trị hóa chất hoặc điều trị hỗ trợ.

Nhận diện sớm và chủ động phòng ngừa

Dù chưa có biện pháp phòng ngừa tuyệt đối, nhưng việc kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt với người có nguy cơ cao như tiền sử gia đình mắc ung thư, hút thuốc lá, viêm tụy mãn tính, có thể giúp phát hiện bệnh sớm hơn.

Ngoài ra, duy trì lối sống lành mạnh, ăn uống khoa học, hạn chế rượu bia và thực phẩm chế biến sẵn, đồng thời giữ cân nặng hợp lý... là những yếu tố góp phần giảm nguy cơ mắc ung thư tụy nói riêng và các loại ung thư nói chung.

Ngọc Linh