Chuyển 100% biên chế cấp huyện về cấp xã khi sắp xếp đơn vị hành chính
Chính quyền địa phương sẽ chuyển từ 3 cấp xuống 2 cấp sau sáp nhập, với 100% biên chế cấp huyện chuyển về xã.
Thực hiện chủ trương xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp thay cho mô hình 3 cấp hiện nay, Ban Chỉ đạo sắp xếp đơn vị hành chính các cấp đã có văn bản hướng dẫn các địa phương triển khai bước đầu việc sáp nhập cấp huyện vào cấp xã hoặc tỉnh. Mục tiêu là giảm tầng nấc trung gian, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, gắn liền với tinh giản biên chế và nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước.
Theo Bộ Nội vụ, toàn bộ biên chế cán bộ, công chức hiện có ở cấp huyện sẽ được phân bổ lại cho cấp xã, đặc biệt là đội ngũ lãnh đạo, quản lý sẽ trở thành nòng cốt của đơn vị hành chính cấp xã mới. Ngoài ra, một phần cán bộ, công chức từ cấp tỉnh cũng sẽ được điều động tăng cường về cơ sở để đảm bảo vận hành mô hình mới.
Dự kiến, mỗi xã sau sáp nhập sẽ duy trì khoảng 32 biên chế chính thức, không bao gồm cán bộ Đảng, đoàn thể. Tổng số không vượt quá 40 biên chế cấp xã, theo giới hạn đã được đề ra. Đồng thời, người hoạt động không chuyên trách tại cấp xã hiện nay sẽ kết thúc nhiệm vụ từ ngày 1/8 để phù hợp với mô hình tinh gọn mới.
Mô hình tổ chức chính quyền cấp xã mới
Chính quyền cấp xã sẽ tiếp tục bao gồm Hội đồng nhân dân (HĐND) và Ủy ban nhân dân (UBND), với cơ cấu cụ thể như sau:
- HĐND thành lập 2 ban: Ban Pháp chế và Ban Kinh tế - Xã hội.
- UBND thành lập tối đa 4 phòng hoặc tổ chức tương đương, gồm: Văn phòng HĐND-UBND, Phòng Kinh tế hoặc Kinh tế – Hạ tầng (tuỳ đơn vị), Phòng Văn hóa – Xã hội và Trung tâm phục vụ hành chính công.
Các đơn vị hành chính mới này sẽ là nơi thực hiện trực tiếp hầu hết các thủ tục hành chính cấp cơ sở, thay vì thông qua trung gian cấp huyện như trước đây.
Cơ cấu tổ chức và biên chế cấp tỉnh sau sáp nhập
Mô hình chính quyền địa phương cấp tỉnh về cơ bản được giữ nguyên so với hiện tại nhưng sẽ tinh giản và sắp xếp lại theo hướng gọn nhẹ, hiệu quả hơn. Dự kiến:
- HĐND cấp tỉnh có 3-4 ban chuyên trách, gồm: Ban Pháp chế, Ban Kinh tế – Ngân sách, Ban Văn hóa – Xã hội. Với tỉnh có đông đồng bào dân tộc thiểu số, có thể thành lập thêm Ban Dân tộc.
- Tại TP trực thuộc Trung ương như Hà Nội và TP.HCM, HĐND tổ chức thêm Ban Đô thị.
- UBND cấp tỉnh tổ chức tối đa 14 sở và tương đương, riêng Hà Nội và TP.HCM có thể có tối đa 15 sở.
Số lượng cán bộ, công chức, viên chức sau sáp nhập không vượt quá tổng số hiện có, đồng thời phải thực hiện tinh giản, cơ cấu lại đội ngũ trong vòng 5 năm, đảm bảo đúng quy định.
Nguyên tắc tổ chức bộ máy mới sau sáp nhập
Chính phủ sẽ ban hành các quy định chi tiết về vị trí việc làm, phân bổ biên chế, đồng thời giao quyền chủ động cho địa phương theo tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”. Theo đó, địa phương sẽ được trao thêm quyền trong các lĩnh vực như:
- Quy hoạch, đầu tư, tài chính – ngân sách.
- Quản lý đất đai, cơ chế chính sách tại chỗ.
- Tổ chức bộ máy và nhân sự.
Sau khi Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, các địa phương sẽ triển khai mô hình mới theo đúng quy định. Bộ Nội vụ sẽ phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương và các cơ quan liên quan để xác định vị trí việc làm, giao biên chế phù hợp với quy mô dân số và nhiệm vụ của từng địa phương.