Nguy cơ thu hồi đất 50 năm theo quy định mới

Đất 50 năm có bị thu hồi sau khi hết hạn sử dụng hay không?

Trong hệ thống pháp luật đất đai Việt Nam, khái niệm "đất 50 năm" thường được hiểu là loại đất có thời hạn sử dụng được ghi rõ trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là 50 năm. Tuy nhiên, nhiều người dân vẫn còn mơ hồ không biết sau khi hết hạn này, đất có bị thu hồi hay không và phải làm gì để đảm bảo quyền lợi. Việc nắm rõ quy định về đất có thời hạn sử dụng là yếu tố quan trọng để tránh rủi ro pháp lý không đáng có.

Theo Luật Đất đai 2024 (hiệu lực từ tháng 1/8/2024), đất được phân thành ba nhóm chính gồm đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp và đất chưa sử dụng. Trong đó, các loại đất như đất trồng cây hàng năm, đất trồng cây lâu năm, đất thương mại dịch vụ, đất sản xuất phi nông nghiệp thường được Nhà nước giao hoặc cho thuê có thời hạn sử dụng cụ thể – phổ biến là 50 năm.

Khái niệm "đất 50 năm" thực chất không phải là một loại đất riêng biệt mà chỉ là cách gọi của người dân để nói đến các thửa đất được Nhà nước cấp quyền sử dụng có thời hạn 50 năm. Thời hạn này sẽ được ghi rõ trên Sổ đỏ hoặc Sổ hồng. Sau khi hết thời hạn, việc đất có bị thu hồi hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố pháp lý.

Một trong những nguyên tắc quan trọng trong sử dụng đất có thời hạn là người sử dụng phải tuân thủ đúng mục đích, sử dụng hiệu quả và không vi phạm các quy định của pháp luật đất đai. Nếu đáp ứng đủ các điều kiện, người sử dụng đất có thể tiếp tục xin gia hạn, tránh nguy cơ bị thu hồi.

Các trường hợp có thể bị thu hồi đất 50 năm

Luật Đất đai 2024 quy định rõ ràng về các trường hợp thu hồi đất. Riêng với đất có thời hạn sử dụng là 50 năm, các trường hợp dễ dẫn đến nguy cơ bị thu hồi bao gồm:

Sử dụng sai mục đích
Người sử dụng đất không được tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng khi chưa được sự cho phép của cơ quan có thẩm quyền. Ví dụ như chuyển đất nông nghiệp thành đất ở trái phép. Nếu đã bị xử phạt mà vẫn tiếp tục vi phạm, đất có thể bị thu hồi theo quy định.

Không đưa đất vào sử dụng đúng thời gian quy định
Mỗi loại đất có một khoảng thời gian nhất định để đưa vào sử dụng. Cụ thể:

Đất trồng cây hàng năm, đất nuôi trồng thủy sản: 12 tháng

Đất trồng cây lâu năm: 18 tháng

Đất trồng rừng: 24 tháng
Nếu đất bị bỏ hoang quá thời hạn nêu trên, người sử dụng sẽ bị xử phạt và có nguy cơ bị thu hồi nếu không khắc phục.

Hết thời hạn sử dụng mà không xin gia hạn
Khi đất 50 năm hết thời hạn sử dụng, nếu người dân không làm thủ tục xin gia hạn hoặc không có lý do chính đáng để tiếp tục sử dụng thì cơ quan quản lý có quyền thu hồi đất. Đất sau đó có thể được đưa vào quy hoạch sử dụng mới theo kế hoạch phát triển của địa phương.

Vi phạm pháp luật đất đai nhiều lần
Hành vi hủy hoại đất, lấn chiếm đất công, làm thay đổi hiện trạng sử dụng trái phép… nếu đã bị xử lý mà vẫn tái diễn sẽ dẫn đến việc bị thu hồi quyền sử dụng đất.

Thu hồi vì mục tiêu phát triển quốc gia
Ngay cả khi người dân sử dụng đất đúng mục đích và đúng hạn, vẫn có khả năng đất bị thu hồi nếu nằm trong quy hoạch dự án quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội hoặc vì lợi ích công cộng. Khi đó, Nhà nước sẽ tiến hành thu hồi theo luật và có chính sách bồi thường phù hợp.

Người dân đang sử dụng đất 50 năm cần theo dõi thời hạn ghi trên giấy chứng nhận và chủ động chuẩn bị hồ sơ xin gia hạn nếu có nhu cầu sử dụng tiếp. Việc tuân thủ quy định về sử dụng đất không chỉ giúp tránh bị thu hồi mà còn bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp về lâu dài.

Ngọc Linh