Hỗ trợ ngành lúa gạo: Ngân hàng không thiếu vốn

Ngày 4/4/2025, Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), Tạp chí Thị trường Tài chính Tiền tệ và Trang Việt Nam Đầu Tư phối hợp tổ chức Hội thảo “Định vị hạt gạo Việt Nam trong kỷ nguyên mới”, với mục tiêu đưa ra các giải pháp và chiến lược mới cho ngành lúa gạo trong bối cảnh thị trường và công nghệ đang có những thay đổi mạnh mẽ.

Tại Hội thảo, nhiều nội dung được các chuyên gia, lãnh đạo đưa ra trao đổi như làm thế nào để nâng cao chất lượng gạo, nâng cao vị thế gạo Việt Nam trên trường quốc tế,... Một trong những nội dung được quan tâm chính là ngành rất cần nguồn vốn ngân hàng.

Ông Trần Quốc Hà, Quyền Giám đốc Ngân hàng Nhà nước Khu vực 14 cho biết lĩnh vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn luôn nhận được sự quan tâm rất lớn của ngành Ngân hàng. Minh chứng cho điều này là dư nợ tín dụng của khu vực ĐBSCL tới nay đạt hơn 1 triệu tỷ đồng. Trong đó, dư nợ tín dụng nông nghiệp đạt 202.000 tỷ đồng, riêng ngành hàng lúa gạo chiếm 121.000 tỷ đồng, tăng hơn 16%.

“Trong xuất khẩu của ngành gạo xuất khẩu thì tới 90% xuất phát từ ĐBSCL, không lý do gì chúng tôi không quan tâm”, ông Hà nói.
Nói thêm về các gói tín dụng, ông Hà cho biết, Chính phủ có Nghị định 55/2015/NĐ-CP cho vay nông nghiệp, nông dân, nông thôn và Nghị định 116/2018/NĐ-CP đang phát huy hiệu quả.

Sau một thời gian thực hiện, ngành Ngân hàng đang nghiên cứu bổ sung để làm sao hỗ trợ người nông dân tốt nhất theo hướng nâng mức hỗ trợ.

Ông Hà cho biết, theo quy định, nếu cho vay nông nghiệp, nông dân, nông thôn, ngành Ngân hàng không sử dụng tài sản thế chấp, mà tài sản bảo đảm nợ vay. Khi cho vay chỉ cần UBND cấp xã xác nhận có tài sản hoạt động trong nông nghiệp, có phương tiện sản xuất là ngân hàng cho vay.

Tiếp đến, với Nghị định 55/2015/NĐ-CP người dân có thể cho vay tín chấp tới 100 triệu đồng, riêng hợp tác xã cho vay 3 tỷ đồng không cần tài sản thế chấp nhưng phải có điều kiện là chứng minh được khả năng sử dụng vốn. Ngân hàng không đòi hỏi phải thế chấp tài sản nhưng phải chứng minh phương án sản xuất khả thi, hiệu quả và có khả năng hoàn trả.

Ngoài ra, Chính phủ cũng có Quyết định 1490/QĐ-TTg về thí điểm 1 triệu ha lúa chất lượng cao phát thải thấp. Đây là chương trình cực kỳ tốt và hiệu quả, đi trước thời đại, nhưng còn nhiều vướng mắc, cần xác định định mức, xây dựng được mối liên kết.

Ông Lê Hồng Phúc, Phó Tổng Giám đốc Agribank: Chính phủ yêu cầu Ngân hàng Nhà nước phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) có giải pháp đẩy nhanh thực hiện Đề án, trong đó có nội dung về nguồn vốn. Bên cạnh nguồn vốn của Ngân hàng Thế giới (WB) tài trợ cho đào tạo, tập huấn kỹ thuật, quản lý, nguồn vốn của Chính phủ, các cấp, các ngành, thì nguồn tín dụng là rất quan trọng vì chiếm chủ yếu.

Ngân hàng Nhà nước giao cho Agribank là ngân hàng duy nhất triển khai thí điểm cho vay Đề án 1 triệu ha này.

“Khi được giao nhiệm vụ, chúng tôi đã thành lập ban chỉ đạo và tích cực phối hợp Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ngân hàng Nhà nước để triển khai chính sách cho vay. Cụ thể, chúng tôi đã áp dụng giảm tối thiểu 1% lãi suất đối với các cá nhân, hộ nông dân, tổ hợp tác, hợp tác xã và doanh nghiệp vay trong chuỗi liên kết. Một trong những điều kiện gần như là điều kiện cứng để vay trong Đề án này là tham gia chuỗi liên kết. Thứ hai là phải nằm trong vùng chuyên canh”, ông Phúc thông tin.

Theo ông Phúc, nguồn vốn là không thiếu, ngân hàng sẵn sàng đáp ứng mọi nhu cầu nhưng có khó khăn là các tỉnh công bố vùng chuyên canh chưa đồng bộ, thậm chí có tỉnh chưa công bố, tham gia chuỗi liên kết cũng chưa nhiều; trong khi ở các hợp tác xã, các thành viên tham gia Đề án vay vốn chỉ từ tài sản bảo đảm, từ trách nhiệm hoặc mô hình doanh nghiệp, việc minh bạch tài chính còn manh mún.

Nói thêm về đề xuất vay theo thời vụ để xuất khẩu hàng sang châu Phi, ông Phúc nêu quan điểm, nếu có kế hoạch dài hạn, chủ động thì chúng ta sẽ tận dụng được thời cơ, chủ động được nguồn tài chính.

“Ngân hàng cũng phản ứng rất nhanh, có thể làm phương án bổ sung vay vốn hoặc đối với những doanh nghiệp xuất khẩu sang châu Phi, ngân hàng cũng có nghiệp vụ bảo lãnh trả chậm (L/C) nếu doanh nghiệp có đủ uy tín để ngân hàng trong nước và ngân hàng quốc tế tại châu Phi bảo lãnh”, ông Phúc nói.
Ông Ngô Thanh Sang, Giám đốc Ngân hàng TMCP Quân Đội (MB) Chi nhánh Cần Thơ: MB tự hào được HĐQT quan tâm tới kinh tế địa phương. Riêng ở miền Tây, MB thiết kế sản phẩm riêng cho ngành gạo, thông qua việc tài trợ cả cho doanh nghiệp, thương lái, bạn hàng sáo, nông dân… “Chúng tôi nhận thế chấp cả chuỗi cung ứng lúa gạo, từ hàng hóa, khoản phải, thu, phương tiện và bất động sản…”, ông Sang cho biết.

Ngoài ra, ngân hàng còn linh hoạt trong tài sản thế chấp, ví như: bất động sản, ghe, sà lan... theo giá thị trường.

Đặc biệt, MB đồng hành cùng Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, giảm phát thải bằng việc triển khai hẳn chương trình cho riêng đối tượng thuộc Đề án, với lãi suất giảm 1-1,5%.

PV