Thuế quan mới của Mỹ và tác động đến thương mại toàn cầu
Quyết định tăng đối với thép và nhôm của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump không chỉ nhắm vào Trung Quốc, mà còn có tác động lan rộng đến toàn cầu. Mặc dù Trung Quốc không phải là quốc gia xuất khẩu thép và nhôm lớn nhất sang Mỹ, nhưng các chuyên gia cảnh báo rằng động thái này có thể khiến nền kinh tế lớn thứ hai thế giới gặp khó khăn và kích hoạt làn sóng bảo hộ thương mại trên toàn cầu.
| Mỹ áp mức thuế thép cao bất ngờ lên Trung Quốc |
Theo Nikkei Asia, Mỹ đã áp thuế lên đến 47,5% đối với thép và 32,5% đối với nhôm theo các chính sách hiện hành. Với quyết định bổ sung mức thuế 25%, ngành công nghiệp kim loại của Trung Quốc sẽ đối mặt với áp lực lớn hơn, đặc biệt là trong việc giải quyết tình trạng dư thừa công suất vốn đã tồn tại trong nhiều năm.
Trung Quốc chịu ảnh hưởng thế nào từ mức thuế mới?
Mặc dù kim ngạch xuất khẩu thép và nhôm của Trung Quốc sang Mỹ năm 2024 chỉ đạt 2,5 tỷ USD, chiếm 0,5% tổng kim ngạch xuất khẩu và 0,01% GDP, nhưng tác động gián tiếp lại rất lớn.
Ngành thép Trung Quốc đang phụ thuộc vào xuất khẩu, do nhu cầu trong nước giảm mạnh vì thị trường bất động sản suy thoái.
55% nhu cầu thép của Trung Quốc đến từ ngành xây dựng và hạ tầng, nhưng lĩnh vực này đang gặp khó khăn, dẫn đến lượng thép dư thừa tăng cao.
Xuất khẩu thép của Trung Quốc năm 2024 đạt kỷ lục 110,7 triệu tấn, tăng 23% so với năm trước. Dù vậy, giá thép và nhôm vẫn giảm, làm dấy lên lo ngại Trung Quốc đang xuất khẩu giảm phát ra thị trường thế giới.
Ông Alvin Tan, chuyên gia chiến lược tại RBC Capital Markets, nhận định: "Mỹ không phải là thị trường chính của thép Trung Quốc, nhưng mức thuế mới sẽ ảnh hưởng gián tiếp đến nước này do cạnh tranh gay gắt hơn và áp lực phải tìm kiếm thị trường mới."
Việc Trung Quốc tìm cách đẩy mạnh xuất khẩu sang các thị trường khác có thể khiến căng thẳng thương mại gia tăng, khi các quốc gia phải đối mặt với hàng hóa giá rẻ tràn vào.
Các quốc gia khác phản ứng ra sao?
Trước lo ngại về làn sóng thép giá rẻ từ Trung Quốc, nhiều quốc gia đã tăng cường các biện pháp bảo hộ:
Việt Nam đã mở cuộc điều tra chống bán phá giá đối với thép cuộn cán nóng nhập khẩu từ Trung Quốc từ tháng 7/2024.
Ấn Độ đã áp thuế lên đến 30% đối với thép nhập khẩu từ Trung Quốc vào tháng 9/2024.
Mexico có thể cũng sẽ tăng thuế với hàng hóa Trung Quốc để tránh bị Mỹ áp đặt các biện pháp hạn chế thương mại.
Ông Xu Xiaofeng, chuyên gia thương mại quốc tế, nhận định: "Các nhà sản xuất thép Trung Quốc có thể không lo ngại về thị trường Mỹ, nhưng họ sẽ phải đối mặt với phản ứng mạnh mẽ từ các nước khác."
Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung tiếp tục leo thang
Chỉ một tuần trước khi công bố mức thuế mới đối với thép và nhôm, Mỹ đã áp mức thuế bổ sung 10% đối với tất cả hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Đáp lại, Bắc Kinh đã tăng thuế với dầu thô và năng lượng nhập khẩu từ Mỹ, đồng thời tiến hành điều tra Google và đưa nhiều công ty Mỹ vào danh sách đen.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Guo Jiakun, tuyên bố: "Bảo hộ thương mại không phải là giải pháp. Không ai là người chiến thắng trong các cuộc chiến thương mại."
Trung Quốc và Hồng Kông đã bày tỏ quyết tâm khiếu nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Ông Eric Chan Kwok-ki, Tổng Thư ký Hành chính Hồng Kông, tuyên bố: "Chúng tôi sẽ đệ đơn khiếu nại lên WTO để phản đối mức thuế vô lý này."
Ngành thép Trung Quốc đối mặt với khó khăn lớn
Không chỉ đối mặt với các rào cản thương mại, ngành thép Trung Quốc còn đang gặp khó khăn nội tại.
Maanshan Iron & Steel, thuộc tập đoàn Baowu Steel Group - nhà sản xuất thép lớn nhất thế giới, dự kiến lỗ 629 triệu USD trong năm 2024.
Angang Steel, thuộc tập đoàn Ansteel Group, dự báo mức lỗ 7,1 tỷ nhân dân tệ, tăng gấp đôi so với năm trước.
Tổng lợi nhuận ngành thép Trung Quốc năm 2024 giảm 50%, trong khi tỷ suất lợi nhuận bán hàng chỉ còn 0,71%, so với 1,33% năm 2023.
Ông Wang Jun, Chủ tịch Angang, cho biết: "Nhu cầu thép đang trong tình trạng suy yếu kéo dài. Chúng tôi đang mở rộng xuất khẩu, nhưng điều đó chưa đủ để bù đắp sự suy giảm lợi nhuận."
Hiệp hội Thép Thế giới cho thấy 6/10 nhà sản xuất thép lớn nhất thế giới là công ty Trung Quốc, trong khi công ty thép lớn nhất của Mỹ - Nucor - chỉ xếp thứ 15.
Thu Thủy