Dự án Taara, được phát triển bởi X – phòng thí nghiệm chuyên về những ý tưởng "điên rồ" của Google, đã đạt được một bước tiến lớn khi thu nhỏ thiết bị truyền tải Internet từ kích thước một đèn giao thông xuống chỉ còn bằng một con chip quang học 13mm. Với bước tiến này, Google có thể thay đổi hoàn toàn cách chúng ta tiếp cận Internet, đặt ra câu hỏi: Cáp quang và vệ tinh như Starlink có còn cần thiết?
| Google phát triển chip cung cấp Internet qua ánh sáng |
Bản chất của Taara là sử dụng tia laser để truyền dữ liệu qua không khí thay vì dựa vào cáp quang, sóng vô tuyến hay vệ tinh. Công nghệ này giúp đưa Internet đến những khu vực khó triển khai hạ tầng truyền thống, đặc biệt là những nơi có địa hình phức tạp như rừng rậm, sa mạc hay khu vực đô thị đông đúc.
Trước đây, Taara sử dụng các trạm phát tín hiệu lớn, lắp trên tháp viễn thông, có thể truyền dữ liệu lên tới 20 Gbps trong phạm vi 20km. Tuy nhiên, hệ thống cũ cồng kềnh, yêu cầu các cảm biến tự cân chỉnh và gương phản xạ, khiến nó khó triển khai trên diện rộng. Nhưng với phiên bản chip quang học mới, Taara chỉ nhỏ bằng móng tay, vẫn có thể truyền tải dữ liệu với tốc độ 10 Gbps trong phạm vi 1km và hoạt động hoàn toàn bằng phần mềm.
Sự phát triển này đã đưa Taara vào vị thế cạnh tranh trực tiếp với Starlink, hệ thống Internet vệ tinh của Elon Musk. Starlink tỏ ra vượt trội ở vùng sâu vùng xa, nhưng Taara có lợi thế ở thành phố đông đúc, nơi tín hiệu vệ tinh dễ bị nhiễu và tốc độ không ổn định. Ngoài ra, chi phí triển khai của Taara thấp hơn rất nhiều, giúp Google có thể cung cấp Internet nhanh và rẻ hơn cho hàng triệu người dùng trên toàn thế giới.
| Chip Taara của Google |
Tuy nhiên, công nghệ này không phải không có nhược điểm. Sương mù, mưa lớn hay thậm chí chim bay ngang qua cũng có thể làm gián đoạn tín hiệu, điều mà cáp quang hay vệ tinh không gặp phải. Điều này đặt ra bài toán về tính ổn định nếu muốn triển khai Taara ở quy mô toàn cầu. Để khắc phục, Google đang nghiên cứu hệ thống gồm hàng ngàn bộ phát laser để đảm bảo tín hiệu không bị gián đoạn ngay cả trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt.
Dù có tiềm năng cách mạng hóa ngành viễn thông, nhưng Taara cũng đối mặt với một vấn đề lớn: "truyền thống khai tử dự án" của Google. Trong quá khứ, không ít dự án đầy tham vọng đã bị Google bỏ rơi, từ Google Glass, Project Loon cho đến Google Stadia. Trong khi một số sáng kiến như Waymo (xe tự lái) vẫn tiếp tục phát triển, không ai có thể đảm bảo rằng Taara sẽ không chung số phận với những dự án thất bại trước đó.
Câu hỏi đặt ra là "Liệu Google có đủ quyết tâm để biến Taara thành một bước ngoặt thực sự, hay đây chỉ là một ý tưởng táo bạo sớm bị khai tử?" Nếu Taara thành công, nó có thể thay đổi hoàn toàn cách chúng ta kết nối Internet, mở ra một kỷ nguyên mới, nơi dữ liệu được truyền tải qua ánh sáng, không còn phụ thuộc vào cáp quang hay vệ tinh nữa. Nhưng nếu thất bại, nó chỉ là một dự án đầy tham vọng khác bị Google quên lãng trên con đường theo đuổi những phát minh vĩ đại.
Hoàng Nguyễn