Nga bác bỏ khả năng sớm nối lại khí đốt qua Nord Stream
Trong bối cảnh thị trường năng lượng châu Âu vẫn đang đối diện với nhiều bất ổn, Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak vừa đưa ra tuyên bố cứng rắn về tương lai dòng chảy khí đốt qua Nord Stream. Ông khẳng định rằng Mátxcơva không đặt kỳ vọng vào việc nối lại xuất khẩu khí đốt sang châu Âu qua tuyến đường ống này trong tương lai gần.
"Hiện tại, vấn đề này không nằm trong chương trình nghị sự", TASS dẫn lời ông Novak khi được hỏi về khả năng khôi phục dòng chảy khí đốt từ Nga sang Đức thông qua Nord Stream 2.
Trước đó, vào ngày 4/3, tờ Bild của Đức tiết lộ rằng chính phủ Đức đang xem xét các phương án nhằm ngăn chặn việc đưa Nord Stream 2 vào vận hành, trong bối cảnh có những thỏa thuận tiềm năng giữa Nga và Mỹ. Tuy nhiên, với tuyên bố mới nhất từ phía Nga, khả năng khôi phục dòng chảy qua hệ thống đường ống này ngày càng trở nên xa vời.
Nord Stream 2: Dự án đầy tham vọng nhưng bị “đóng băng” vô thời hạn
Nord Stream 2 từng được xem là một trong những dự án khí đốt quan trọng nhất của Nga, với mục tiêu tăng gấp đôi công suất vận chuyển khí đốt sang Đức qua biển Baltic.
Mặc dù dự án hoàn thành vào tháng 9/2021, nhưng ngay trước thời điểm Nga phát động chiến dịch quân sự tại Ukraina vào tháng 2/2022, chính phủ Đức đã đình chỉ vô thời hạn việc cấp phép vận hành đường ống này.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến quyết định này, bao gồm:
Áp lực từ Mỹ và Liên minh châu Âu (EU): Washington và Brussels lo ngại rằng Nord Stream 2 sẽ khiến châu Âu phụ thuộc quá mức vào khí đốt Nga, đe dọa đến an ninh năng lượng của khu vực.
Các biện pháp trừng phạt: Mỹ áp đặt nhiều lệnh trừng phạt nhằm vào các công ty liên quan đến dự án, gây cản trở quá trình phê duyệt và vận hành.
Chiến dịch quân sự tại Ukraina: Khi Nga triển khai chiến dịch quân sự, Đức đã chính thức đình chỉ Nord Stream 2 như một biện pháp phản đối.
Tháng 9/2022, cả Nord Stream 1 và Nord Stream 2 đều gặp sự cố nghiêm trọng do một loạt vụ nổ dưới biển Baltic. Đến nay, nguyên nhân của vụ phá hoại này vẫn chưa được làm rõ, với nhiều giả thuyết về thủ phạm. Cả hai tuyến đường ống hiện đều không hoạt động.
Không chỉ Nord Stream, Nga cũng ngừng đàm phán về tuyến dầu Druzhba
Không chỉ bác bỏ khả năng nối lại dòng chảy qua Nord Stream, Phó Thủ tướng Alexander Novak cũng xác nhận rằng Nga chưa có cuộc đàm phán nào với Đức về việc cung cấp dầu qua đường ống Druzhba.
Khi được hỏi về vấn đề này, ông Novak chỉ đáp ngắn gọn: "Không".
Đường ống Druzhba là một trong những tuyến dẫn dầu quan trọng nhất từ Nga sang châu Âu, đi qua nhiều quốc gia như Belarus, Ba Lan, Cộng hòa Czech, Slovakia, Đức, Hungary.
Tuy nhiên, hiện tại nhánh phía bắc của Druzhba chỉ được sử dụng để vận chuyển dầu của Kazakhstan sang Đức, còn dầu của Nga không còn được cung cấp qua tuyến đường này.
Châu Âu đứng trước bài toán khó về an ninh năng lượng
Với việc Nga bác bỏ khả năng sớm khôi phục nguồn cung khí đốt qua Nord Stream, châu Âu tiếp tục đối diện với thách thức lớn về an ninh năng lượng.
Sau khi Nga bị áp đặt hàng loạt lệnh trừng phạt, Liên minh châu Âu (EU) đã phải chuyển hướng nhập khẩu khí đốt từ Na Uy, Mỹ, Qatar và Algeria nhằm thay thế nguồn cung từ Nga. Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định rằng giá khí đốt nhập khẩu từ các nguồn thay thế này cao hơn đáng kể so với khí đốt Nga, khiến chi phí năng lượng của châu Âu tăng vọt.
Mặc dù Đức và các nước EU đã đầu tư mạnh vào năng lượng tái tạo, nhưng trong ngắn hạn, khu vực này vẫn phụ thuộc lớn vào nguồn cung khí đốt tự nhiên để duy trì sản xuất công nghiệp và sưởi ấm.
Tương lai nào cho Nord Stream và quan hệ năng lượng Nga - EU?
Với tình hình hiện tại, các chuyên gia năng lượng nhận định rằng khả năng khôi phục Nord Stream trong ngắn hạn gần như bằng không.
Ba kịch bản có thể xảy ra:
Nord Stream bị bỏ hoang vĩnh viễn: Nếu căng thẳng Nga - EU tiếp tục leo thang, hệ thống đường ống này có thể bị bỏ rơi hoàn toàn.
Sửa chữa trong tương lai: Trong trường hợp quan hệ Nga - châu Âu được cải thiện, khả năng sửa chữa và đưa vào vận hành lại vẫn có thể xảy ra, nhưng sẽ mất nhiều năm.
Thỏa thuận mới giữa Nga và các đối tác khác: Nga có thể tìm cách đàm phán với một số quốc gia châu Âu để khôi phục nguồn cung theo hướng mới, nhưng điều này phụ thuộc vào tình hình địa chính trị.
Hiện tại, Nga đang tăng cường xuất khẩu khí đốt sang Trung Quốc và Ấn Độ để bù đắp cho sự sụt giảm từ thị trường châu Âu. Trong dài hạn, Nga có thể dịch chuyển trọng tâm năng lượng của mình khỏi phương Tây và tập trung vào các đối tác châu Á.
Với tuyên bố cứng rắn từ Phó Thủ tướng Alexander Novak, Nga đã chính thức “dội gáo nước lạnh” vào kỳ vọng nối lại dòng chảy khí đốt qua Nord Stream. Điều này đồng nghĩa với việc châu Âu sẽ phải tiếp tục tìm kiếm nguồn cung năng lượng thay thế, đối mặt với nhiều thách thức về giá cả và an ninh năng lượng.
Tương lai của Nord Stream 2 vẫn còn là một ẩn số lớn, phụ thuộc vào diễn biến địa chính trị và mối quan hệ giữa Nga với phương Tây trong thời gian tới.
Hạ Vy