Cơn bĩ cực của giới công nghệ Trung Quốc: Lao động ngoài 30 tuổi đã 'về hưu', lành nghề lâu năm cũng hóa thất nghiệp chỉ trong gang tấc

Cảnh báo đầu tiên mà anh Laobai, 34 tuổi, nhận được ám chỉ rằng vị trí của anh tại công ty phát triển ứng dụng chia sẻ video ngắn Kuaishou có thể bị lung lay, là khi một đồng nghiệp 35 tuổi mới bị sa thải.

Anh bày tỏ: “Tôi cảm thấy vừa bàng hoàng vừa lo lắng, khi nhận thức được rằng hoàn cảnh của chúng tôi rất giống nhau và điều tương tự có thể sớm xảy ra với tôi”.

Quả đúng như vậy, chỉ vài tháng sau sinh nhật lần thứ 35, Laobi đã bị sa thải trong một cuộc tái cơ cấu công ty của Kuaishou. Được biết, công ty công nghệ này đang sa thải những nhân viên cấp thấp ở độ tuổi ngoài 30, theo nguồn tin từ nhân viên tại đây.

“Lời nguyền tuổi 35” từ lâu đã gây áp lưc cho những người lao động thuộc các ngành nghề lao động trí óc. Trong đó, những nhân viên đứng tuổi được cho là ít sẵn sàng chấp nhận làm việc nhiều giờ vì còn vướng bận việc gia đình.

Thời gian gần đây, hàng chục nghìn việc làm trong lĩnh vực công nghệ tại Trung Quốc đã bị cắt giảm khi tăng trưởng kinh tế trì trệ và chính sách quản lý của Bắc Kinh bị siết chặt.

Sự phân biệt đối xử đối với nhân viên lớn tuổi đặc biệt rõ ràng trong lĩnh vực mà các Giám đốc điều hành công khai tuyên bố ưu tiên người trẻ. Ảnh: Internet

Trong số đó, những người lao động đứng tuổi đặc biệt dễ bị tổn thương. Các công ty công nghệ không hề giấu giếm việc ưu ái những người lao động trẻ và chưa lập gia đình.

“Chủ nghĩa tuổi tác trong lĩnh vực công nghệ là một vấn đề lớn. Luật sư lao động Yang Baoquan có trụ sở tại Bắc Kinh cho biết: Có quan niệm cho rằng những người lao động lớn tuổi không theo kịp công nghệ mới nhất, không đủ năng lượng để theo kịp công việc nặng nhọc và thậm chí lương còn phải cao hơn”.

Mặc dù luật lao động của Trung Quốc cấm người sử dụng lao động phân biệt đối xử dựa trên các đặc điểm như dân tộc, giới tính và tôn giáo nhưng lại không đề cập rõ ràng đến tuổi tác.

Yang cho biết, hiện nay, luật lao động được diễn giải rộng rãi hơn để cấm phân biệt đối xử với nhân viên lớn tuổi. Đồng nghĩa là chủ sử dụng lao động sẽ không thể viện lý do tuổi để sa thải nhân viên.

Các Giám đốc điều hành các công ty công nghệ Trung Quốc từ lâu đã công khai bày tỏ ưu tiên đối với những người lao động trẻ tuổi. Năm 2019, Chủ tịch Tencent Martin Lau đã công bố kế hoạch cải tổ 10% nhân sự cấp quản lý, cho biết “công việc của họ sẽ được đảm nhận bởi những người trẻ hơn và nhiệt huyết”. Trong một bức thư nội bộ vào năm 2019, Giám đốc Robin Li của Baidu, đã công bố kế hoạch trẻ hóa công ty bằng cách tuyển dụng nhiều lao động sinh sau năm 1980 và 1990”.

“Ở độ tuổi từ 20 đến 30, hầu hết mọi người đều tràn đầy năng lượng. Họ sẵn sàng tiến về phía trước và hy sinh bản thân vì công ty. Tuy nhiên, một khi họ trở thành bố mẹ và cơ thể bắt đầu già đi, khó có thể theo kịp lịch trình 996 (chế độ làm việc khuyến khích hoặc ép buộc nhân viên làm việc từ 9 giờ sáng tới 9 giờ tối, 6 ngày mỗi tuần)”, một cựu Giám đốc bán hàng tại nền tảng giao đồ ăn lớn nhất Trung Quốc Meituan cho biết.

Xu hướng trẻ hóa đội ngũ lao động

ByteDance, công ty sở hữu ứng dụng video TikTok và sàn thương mại điện tử Pinduoduo, là nơi sở hữu lượng tân binh trẻ nhất trong số các công ty công nghệ Trung Quốc. Cụ thể, độ tuổi trung bình của nhân viên của tại đây là 27, theo số liệu mới nhất từ Maimai.

Độ tuổi trung bình của nhân viên tại Kuaishou là 28, thấp hơn so với ứng dụng gọi xe DiDi là 33. Theo Tổng liên đoàn lao động Trung Quốc, độ tuổi trung bình của người lao động ở Trung Quốc là 38,3.

Xu hướng trẻ hóa đội ngũ lao động càng trở nên phổ biến hơn với làn sóng sa thải ngày càng tăng trong lĩnh vực công nghệ. Năm ngoái, Kuaishou, công ty chứng kiến giá cổ phiếu giảm 88% kể từ khi niêm yết tại Hồng Kông vào năm 2021, đã cắt giảm 16% tổng số nhân sự so với cuối năm 2021. Nhiều tập đoàn công nghệ lớn khác ở Trung Quốc cũng thu hẹp bộ máy nhân sự trong vài năm qua.

Ảnh: FT

Lời nguyền tuổi 35 là mối lo ngại lớn đối với giới công nghệ. Một khảo sát của nền tảng tuyển dụng Lagou Zhaopin hồi năm ngoái cho thấy 87% lập trình viên “rất lo lắng” về nguy cơ bị sa thải hoặc không thể tìm được công việc mới sau khi bước sang tuổi 35.

Nhiều cơ quan công vụ Trung Quốc hạn chế kỳ thi tuyển công chức đầu vào đối với những người từ 35 tuổi trở lên. Các quảng cáo tuyển dụng nhân viên trong lĩnh vực dịch vụ, bao gồm cả nhà hàng và khách sạn, tìm kiếm những ứng viên trẻ hơn.

Một lập trình viên 38 tuổi gần đây đã bị một tập đoàn gọi xe lớn sa thải cho biết việc tìm kiếm công việc mới rất khó khăn. “Thị trường việc làm rất tệ, thậm chí còn tệ hơn năm ngoái, đặc biệt đối với những kỹ sư đứng tuổi như tôi”, anh cho hay.