Công ty chứng khoán Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BSC) vừa qua đã công bố báo cáo triển vọng ngành quý 4/2019, trong đó đề cập sâu đến ngành ngân hàng.
Báo cáo cho biết, tăng trưởng tín dụng của ngành ngân hàng nửa đầu năm ở mức 8,64%, thấp hơn so với 9,52% của cùng kỳ năm 2018 (đến 30/9 tín dụng tăng 9,4% theo cập nhật của Thống đốc NHNN tại kỳ họp Quốc hội đang diễn ra). Cơ cấu cho vay vẫn tập trung chủ yếu vào nông nghiệp, công nghiệp và xây dựng và thương mại - là những lĩnh vực được ưu tiên cho vay của chính phủ. Mức cung tiền M2 tăng trưởng lũy kế hết 9 tháng đạt mức 8,6% so với đầu năm, tương đương mức tăng trưởng tín dụng. Cung cầu tín dụng được kiểm soát tốt sẽ giúp mặt bằng lãi suất ổn định (trung bình lãi suất cho vay ngắn hạn từ 6% - 9%, trung và dài hạn ởmức 9% - 11%).
Về triển vọng quý 4/2019, BSC đánh giá tăng trưởng tín dụng của toàn hệ thống có thể sẽ đạt mức 12% - 13%, chủ yếu do (1) nhu cầu tín dụng giảm ở nhiều ngành nghề kinh doanh đang gặp khó khăn cùng việc xiết chặt cho vay các ngành nghề rủi ro, (2) nhu cầu tín dụng mảng khách hàng cá nhân có thể bị ảnh hưởng do nền kinh tế đang giảm tốc trong thời gian tới.
Huy động vốn của hệ thống trong 7 tháng đầu năm đạt 7,6%, tỷ lệ cho vay/huy động (LDR) giảm xuống mức 88,7%. Tỷ lệ cho vay/huy động của các NHTM nhà nước và NH TMCP tiếp tục giữ ở mức cao (92,9% và 84,5%), vượt quá mức NHNN cho phép. Tuy nhiên, nhờ việc huy động tăng trưởng tốt, áp lực về tỷ lệ LDR cao đang dần được cải thiện. Lãi suất huy động tại các kỳ hạn trung và dài hạn tăng mạnh do nhu cầu bổ sung vốn trung và dài hạn khi bị hạn chế tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn trong thời gian tới. Lãi suất liên ngân hàng vẫn ở mức thấp và giảm chủ yếu do việc cắt lãi suất điều hành của NHNN (giảm tỷ lệ OMO xuống 4,5%), hiện đang ở mức dưới 2% với lãi suất qua đêm và 1 tuần.
NIM trong năm 2019 sẽ tăng nhẹ nhờ việc dịch chuyển cơ cấu cho vay. Trong nửa đầu năm, NIM toàn ngành được cải thiện, trung bình mức NIM của các NH niêm yết đạt 3,51%, cao hơn so với mức 3,2% cùng kỳ năm trước nhờ (1) tăng trưởng tín dụng chậm lại, (2) lãi suất huy động tăng ở các kỳ hạn dài trong khi lãi suất cho vay ổn định, (3) cơ cấu lại các khoản vay với lãi suất cao hơn. Việc cơ cấu các khoản vay này diễn ra nhanh hơn dự kiến, do đó BSC thay đổi quan điểm so với báo cáo trước về xu hướng NIM của ngân hàng trong 2019.
Thu nhập ngoài lãi, mảnh đất tiềm năng của các NH, dự kiến sẽ tiếp tục tăng trưởng từ 20% - 30% trong 2019. Trong nửa đầu năm, thu nhập ngoài lãi của toàn hệ thống đã tăng trưởng mạnh đến từ (1) tăng trưởng từ phí dịch vụ +46% so với cùng kỳ 2018 nhờ việc tăng trưởng khách hàng và tăng phí dịch vụ, (2) tích cực thu hồi nợ xấu ngoại bảng, (3) thu từ bán chéo sản phẩm bancassurance. Trong năm 2019, BSC kỳ vọng thu nhập ngoài lãi của toàn ngành tiếp tục tăng trưởng mạnh từ 20% - 30% đối với toàn hệ thống nhờ việc tiếp tục tăng phí dịch vụ, tăng trưởng khách hàng cá nhân và khai phá các mảnh đất mới nhiều tiềm năng (bancassurance, trái phiếu,..).
Nợ xấu có xu hướng giảm ở các ngân hàng niêm yết. Tỷ lệ NPL trung vị toàn ngành ở mức 1,6% (quý 1/2019: 1,8%), tỷ lệ nợ nhóm 2 = 1,3% (quý 1/2019 = 1,7%) cho thấy các NH hiện đang tập trung xử lý nợ tồn đọng từ quá khứ, làm sạch bảng cân đối. Bên cạnh đó, giảm nợ xấu giúp các NH giảm được chi phí trích lập dự phòng, từ đó cải thiện lợi nhuận. Một số ngân hàng ghi nhận giảm mạnh chi phí dự phòng, hỗ trợ lợi nhuận trong thời gian qua như TCB, ACB là ví dụ điển hình. Tỷ lệ chi phí dự phòng/LN thuần trước dự phòng được đẩy mạnh nhằm xóa các khoản nợ xấu (28,2% so với 18,7% trong quý 2/2018). Tỷ lệ bao phủ nợ xấu (LLCRs) = 75,9%. Bên cạnh đó, nhiều ngân hàng cũng đã áp dụng thành công Basel II trước hạn và sẽ có cơ chế quản lý và tăng trưởng tín dụng riêng trong thời gian tới.
Các ngân hàng sẽ tăng vốn điều lệ đáp ứng yêu cầu vốn theo yêu cầu Basel II thông qua (1) chi trả cổ tức bằng cổ phiếu; (2) phát hành tăng vốn cho cổ đông nước ngoài (VCB, BID), (3) phát hành trái phiếu tăng vốn cấp 2. Trong tháng 7/2019, Các ngân hàng sẽ tăng vốn điều lệ đáp ứng yêu cầu vốn theo yêu cầu Basel II thông qua (1) chi trả cổ tức bằng cổ phiếu; (2) phát hành tăng vốn cho cổ đông nước ngoài (VCB, BID), (3) phát hành trái phiếu tăng vốn cấp 2. Trong tháng 7/2019, BID đã đàm phán xong việc bán 15% cho KEB Hana Bank với giá 33,640 VND/cp, hiện đang hoàn thành nốt các thủ tục phát hành. Các ngân hàng khác như VPB, TPB,.. hiện đang phát hành các trái phiếu quốc tế thời hạn dài nhằm tăng vốn cấp 2, từ đó cải thiện CAR của các TCTD này. Hiện nay, CAR Basel I của toàn ngành, theo ước tính của BSC, đang ở mức 11% (CAR Basel II sẽ thấp hơn từ 1% - 2%).
| Ảnh minh họa |
BSC cũng đưa ra thêm một dự báo đối với các ngân hàng đó là kế hoạch niêm yết. Tại mùa đại hội cổ đông năm nay, các ngân hàng đã có kế hoạch niêm yết bao gồm: OCB, MSB, SeABank, ABBank, Saigonbank, Nam A Bank và Việt Á, trong đó BSC cho rằng OCB và MSB có thể sẽ lên sàn vào cuối năm 2019.
Môi trường kinh doanh ổn định
Theo BSC, môi trường kinh doanh là yếu tố quan trọng hàng đầu, hiện đang được đánh giá là ổn định tại Việt Nam. Tăng trưởng GDP nhìn chung luôn được duy trì ở mức cao trong những năm vừa qua. Hỗ trợ cho đà tăng trưởng trên là hoạt động đầu tư và tiêu dùng có sự gia tăng mạnh mẽ.
Bên cạnh đó, Việt Nam cũng đang thực hiện tốt việc kiểm soát mục tiêu lạm phát. Tính đến hết tháng 11, chỉ số CPI bình quân tăng thấp ở mức 2,57% và chắc chắn sẽ dưới 4% trong năm 2019, thấp hơn mục tiêu Quốc hội đề ra.
“Trong năm 2020, CPI sẽ tiếp tục được giữ ở mức dưới 4%”, BSC nhận định.
Tuy nhiên, phân tích của BSC cũng cho rằng, cuộc chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc có thể làm giảm tăng trưởng kinh tế thế giới và các nước đối tác xuất nhập khẩu chính của 2 nước này, trong đó có Việt Nam.
Mặc dù vậy, các hiệp định lớn mà Việt Nam vừa ký kết như EVFTA, CPTPP sẽ hỗ trợ tăng trưởng xuất nhập khẩu vào các nước lớn tại châu Âu, giảm sự phụ thuộc vào 2 thị trường lớn là Mỹ và Trung Quốc như hiện nay.
Trong điều kiện môi trường kinh doanh ổn định, BSC dự báo tăng trưởng tín dụng trong năm 2020 có thể sẽ tiếp tục được giữ ở mức 13 - 14%; lãi suất liên ngân hàng và trái phiếu chính phủ tiếp tục giữ ở mức thấp; thanh khoản dồi dào và tỷ giá ổn định.
Chất lượng tài sản của ngân hàng cải thiện
Nhìn nhận về chất lượng tài sản của các ngân hàng, BSC cho biết, nợ xấu trong 9 tháng đầu năm 2019 của các ngân hàng niêm yết trên sàn chứng khoán đang ở mức 1,6%. Trong khi đó, hiện nay nhiều ngân hàng đã áp dụng thành công tiêu chuẩn Basel II trước hạn. Tỷ lệ an toàn vốn (CAR Basel II) hiện nay ở mức 11,84% và đang tiếp tục được cải thiện hàng năm thông qua nhiều biện pháp.
Nhiều ngân hàng cũng đang duy trì chính sách trích lập dự phòng ở mức cao, đảm bảo phòng ngừa rủi ro trong trường hợp kinh tế biến động.
Bên cạnh đó, để đáp ứng quy định Thông tư 22 mà NHNN mới ban hành, các ngân hàng cũng đã chủ động giảm tỷ trọng cho vay vào các ngành rủi ro (bất động sản, xây dựng…), tăng cường huy động vốn dài hạn. Tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn hiện nay ở mức 27%.
“Vì vậy, chất lượng tài sản của các ngân hàng đang được cải thiện”, BSC nhận định.
Gia tăng lợi nhuận từ dịch vụ
Về khả năng sinh lời của các ngân hàng trong thời gian tới, phân tích của BSC cũng cho thấy những dấu hiệu tích cực.
Cụ thể, thu nhập ròng từ lãi (NII) hiện đang được cải thiện nhờ việc cơ cấu các khoản vay. Trong khi đó, các khoản ngoài lãi cũng đang là xu hướng được các ngân hàng tích cực đẩy mạnh với tốc độ tăng trưởng 2 chữ số. Trong đó, thu nhập từ phí và hoa hồng hợp tác bảo hiểm là 2 trụ cột chính cho tăng trưởng. Nhiều ngân hàng có thể sẽ ký hợp tác độc quyền và ghi nhận khoản lợi nhuận bất thường lớn trong thời gian tới như VCB, ACB...
Ngoài ra, việc các ngân hàng tập trung tiết giảm chi phí cũng sẽ giúp giảm chỉ số thu nhập/chi phí (CIR), gia tăng khả năng sinh lời.
“Trong năm 2020 các ngân hàng có thể giảm chi phí dự phòng nhờ cải thiện chất lượng tài sản, từ đó giúp gia tăng lợi nhuận”, BSC nhận định.
Định giá còn thấp, cổ phiếu ngân hàng có nhiều triển vọng
Cuối cùng, phân tích của BSC cũng cho rằng định giá cổ phiếu của các ngân hàng Việt Nam hiện nay đang ở mức thấp so với khu vực. Do vậy, cổ phiếu ngân hàng còn nhiều triển vọng trong năm 2020.
Cụ thể, P/E của các ngân hàng Việt Nam hiện đang ở mức 8x, thấp hơn mức 22x trong khu vực. Trong khi đó, P/B các ngân hàng Việt Nam ở mức 1,5x so với P/B trong khu vực là 2x.
Văn Khương