Thực thi Hiệp định EVFTA: Siết chặt xuất xứ hàng hóa khi vào châu Âu

Ảnh minh họa (nguồn internet)

Liên quan đến việc doanh nghiệp gặp khó khăn khi xuất khẩu vào các thị trường thực hiện Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) khi dịch COVID-19 đang ảnh hưởng bất lợi đến thị trường EU, ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho hay, tính đển thời điểm kết thúc tháng 10/2020, Hiệp định EVFTA đã đưa vào thực thi được 3 tháng với những tín hiệu khả quan đến từ "mặt trận" xuất khẩu.

Cụ thể, xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường EU trong tháng 8/2020 đạt 3,25 tỷ USD, tăng 4% so với cùng kỳ năm trước; trong tháng 9, tổng xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường EU đạt 3,1 tỷ USD, tăng 9,5% so với cùng kỳ năm 2019. Kết quả này thể hiện các doanh nghiệp đã tận dụng được ưu đãi mang lại từ EVFTA.

Theo ông Trần Thanh Hải, tính đến ngày 29/10, các Phòng Quản lý Xuất nhập khẩu khu vực (thuộc Cục Xuất nhập khẩu) đã cấp gần 34.400 bộ Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa C/O mẫu EUR.1 với kim ngạch hơn 1,3 tỷ USD đi 28 nước bao gồm EU-27 và Anh.

Ngoài ra, các doanh nghiệp xuất khẩu hàng hóa sang EU còn thực hiện tự chứng nhận xuất xứ cho gần 900 lô hàng với trị giá hơn 2,5 triệu USD được hưởng ưu đãi thuế quan theo EVFTA.

Ông Trần Thanh Hải cho biết thời gian tới, Bộ sẽ tiếp tục khai thác có hiệu quả các thị trường của Hiệp định EVFTA, tăng cường tuyên truyền và tổ chức triển khai tận dụng tốt các cam kết để thu hút đầu tư nước ngoài, thúc đẩy mạnh mẽ xuất khẩu đồng thời đẩy mạnh tổ chức tuyên truyền rộng rãi về ưu đãi các Hiệp định thương mại tự do (FTA), hướng tận dụng và cách tận dụng ưu đãi FTA, sử dụng nhiều hình thức mới, thông qua các cổng thông tin như: FTA Portal, qua mạng internet, Facebook...

Để thông tin đạt hiệu quả cao và được cập nhật thường xuyên, Bộ Công Thương sẽ chỉ đạo hệ thống Thương vụ tại nước ngoài nắm bắt thông tin thị trường và các vấn đề phát sinh ảnh hưởng đến xuất khẩu của Việt Nam như sự thay đổi chính sách của nước nhập khẩu, các rào cản kỹ thuật, các hoạt động tuyên truyền thiếu thiện chí đối với hàng hóa xuất khẩu Việt Nam; kịp thời thông tin để các Bộ, ngành, Hiệp hội và doanh nghiệp có phản ứng kịp thời.

Ngoài ra, Bộ Công Thương tiếp tục đổi mới hình thức xúc tiến thương mại, ứng dụng các phương tiện thông tin điện tử, tổ chức các phiên kết nối giao thương trực tuyến để quảng bá hình ảnh sản phẩm xuất khẩu tới các nước đối tác, đặc biệt trong giai đoạn vừa qua khi dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, không phù hợp để tổ chức các hoạt động xúc tiến truyền thống.

Cải cách hành chính tiếp tục được xem là nhiệm vụ trọng tâm cắt nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp. Thông qua việc đẩy mạnh đơn giản hóa thủ tục hành chính, đẩy mạnh cung cấp các dịch vụ công trực tuyến ở mức độ cao cho người dân, tổ chức, thời gian và chi phí của doanh nghiệp sẽ được cắt giảm.

Bộ Công Thương cũng tiếp tục nghiên cứu, hiện đại hóa việc cấp chứng nhận xuất xứ C/O, áp dụng cơ chế tự chứng nhận xuất xứ, hoàn thiện pháp luật, thể chế, đồng thời phối hợp chặt chẽ với EU để kịp thời giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình thực thi Hiệp định EVFTA.

Ảnh minh họa (nguồn internet)

Bịt kẽ hở gian lận xuất xứ

Thời gian qua, Cục Phòng vệ thương mại đã nhận được khá nhiều thông tin từ đại diện của Phái đoàn EU tại Việt Nam đề nghị làm rõ tình trạng xuất khẩu xe đạp sang EU trong đó phía EU đề nghị kiểm tra nguồn gốc xuất xứ và đưa ra cảnh báo về việc xuất khẩu của Việt Nam đang tăng nhanh. Một số doanh nghiệp của EU cho rằng hàng hóa của Việt Nam đã gây thiệt hại tới sản xuất của họ.

Không chỉ với mặt hàng xe đạp điện, việc gian lận xuất xứ ở nhiều ngành hàng khác vẫn là nỗi ám ảnh lớn với các doanh nghiệp sản xuất chân chính ở trong nước, khiến cho các vụ việc điều tra, áp dụng các biện pháp bảo hộ thương mại đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam tiếp tục gia tăng.

Ông Nguyễn Phương Nam - Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại cho biết, tính đến hết tháng 9/2020, đã có 193 vụ việc phòng vệ thương mại do nước ngoài khởi xướng điều tra đối với hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam bao gồm gồm cả các mặt hàng xuất khẩu quan trọng như thuỷ sản (tôm, cá tra), sắt thép, nhôm, gỗ… Chỉ riêng 9 tháng đầu năm 2020, số lượng vụ việc đã lên tới 29 vụ, cao gấp 1,8 lần tổng số vụ việc trong cả năm 2019.

Đặc biệt, ông Nam lưu ý, EVFTA đã chính thức có hiệu lực (từ 1/8/2020), EU sẽ miễn thuế cho phần lớn hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Điều này vừa có lợi thế cạnh tranh cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam, song cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ rủi ro về thương mại như gian lận nguồn gốc xuất xứ, chuyển tải hàng hóa bất hợp pháp, lẩn tránh thuế.

Để siết chặt việc gian lận xuất xứ, nhiều chính sách đã được đề ra. Mới đây nhất, trong tháng 9/2020, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) đã xây dựng Hồ sơ đề nghị xây dựng Nghị định quy định cách xác định sản phẩm, hàng hóa của Việt Nam hoặc sản xuất tại Việt Nam.

Theo ông Trần Thanh Hải, để bảo vệ các ngành hàng xuất khẩu của Việt Nam trước rủi ro của những vụ kiện chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại, Bộ tiếp tục thực hiện các biện pháp chống gian lận xuất xứ hàng hóa; tăng cường hậu kiểm; chủ động phối hợp với cơ quan có thẩm quyền của nước nhập khẩu trong trường hợp có yêu cầu xác minh xuất xứ nhằm phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp giả mạo xuất xứ hàng hóa Việt Nam.