Liên tiếp những kỷ lục buồn
Đại dịch Covid-19 bắt đầu ảnh hưởng tới thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam từ cuối tháng 1/2020, đã dẫn đến một đợt sụt giảm nhanh và mạnh. Chỉ trong hai tháng sau đó VN-Index chốt quý I tại 662,53 điểm, tương ứng mức giảm 31,06% so với đầu năm. Thống kê lịch sử TTCK Việt Nam cho thấy quý I/2020 ghi nhận mức giảm lớn thứ 2, chỉ xếp sau mức giảm 44,25% trong quý I/2008, giai đoạn khủng hoảng kinh tế toàn cầu. Mức giảm trên đã khiến vốn hóa các doanh nghiệp niêm yết trên HOSE bị "thổi bay" hơn 970.000 tỷ đồng trong quý I.
Diễn biến tiêu cực của thị trường khiến phần lớn cổ phiếu giảm sâu trong quý I. Ngay cả các cổ phiếu trong VN30 vốn được coi là có tính thanh khoản hàng đầu thị trường cũng giảm rất mạnh với mức giảm bình quân trên 30%.
Bên cạnh đó, lo ngại kinh tế suy thoái bởi tác động dịch Covid-19 đã làm thay đổi hành vi của khối ngoại, trong quý I/2020 khối ngoại đã bán ròng rất mạnh với giá trị hơn 8.700 tỷ đồng trên HOSE. Đây là quý bán ròng kỷ lục của khối ngoại trên TTCK Việt Nam. Việc khối ngoại rút ròng mạnh trong quý I là một trong những yếu tố tác động tiêu cực tới thị trường chứng khoán.
Bên cạnh những tác động tới hoạt động kinh doanh hay giá cổ phiếu. Ảnh hưởng của dịch Covid-19 cũng len lỏi vào nhiều hoạt động khác của khối doanh nghiệp niêm yết như việc tổ chức đại hội đồng cổ đông thường niên hay niêm yết chuyển sàn.
 |
| VN-Index chốt quý I/2020 tại 662,53 điểm, mức thấp nhất trong nhiều năm. |
Vượt đại dịch Covid-19 thành công
Để hạn chế những tác động tiêu cực của dịch bệnh lên TTCK, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ và trực tiếp là Bộ Tài chính, UBCKNN tích cực triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ TTCK. Nhờ đó, TTCK duy trì hoạt động ổn định, thanh khoản trên thị trường ngày càng được cải thiện.
Nhờ những biện pháp cấp bách phòng, chống dịch Covid-19 của Chính phủ, dịch bệnh tại Việt Nam sớm được kiểm soát tốt và Chính phủ đã đưa ra nhiều biện pháp hỗ trợ nền kinh tế, thị trường chứng khoán diễn biến tích cực từ quý II/2020 trở đi.
Cập nhật số liệu tới ngày 31/12/2020, TTCK Việt Nam đã kết thúc một năm tăng trưởng ấn tượng với chỉ số VN-Index vượt 1.100 điểm, đạt 1.103,87 điểm, tăng mạnh tới 67% so với thời điểm thấp nhất của năm 2020, tăng 14,9% so với thời điểm cuối năm 2019. Chỉ số HNX-Index cũng đã có một năm tăng trưởng rất mạnh. Kết thúc phiên giao dịch năm 2020, chỉ số HNX-Index tăng gần 119% so với thời điểm cuối quý I/2020 và tăng 98,1% so với cuối năm 2019.
Quy mô thị trường cổ phiếu vượt mục tiêu Chính phủ đề ra cho đến năm 2020 và thị trường trái phiếu tiếp tục duy trì đà tăng trưởng. Quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt gần 5.294 nghìn tỷ đồng, tăng 69% so với thời điểm cuối quý I và tăng 20,8% so với cuối năm 2019, tương đương với 87,7% GDP năm 2019 và 84,1% GDP năm 2020, vượt mục tiêu đề ra. Thị trường trái phiếu có 477 mã trái phiếu niêm yết với giá trị niêm yết đạt 1.388 nghìn tỷ đồng, tăng 16,8% so với cuối năm 2019 (tương đương 23% GDP).
Thanh khoản của thị trường tăng mạnh lên mức cao kỷ lục cho thấy sức hấp dẫn của thị trường Việt Nam dù chịu ảnh hưởng của dịch Covid-19. giá trị giao dịch bình quân năm 2020 đạt trên 7.420 tỷ đồng/phiên, tăng 59,3% so với bình quân năm 2019. Thanh khoản trên thị trường trái phiếu tiếp tục tăng trưởng mạnh, bình quân đạt trên 10.393 tỷ đồng/phiên, tăng 13% so với năm 2019.
Số lượng tài khoản nhà đầu tư trong nước mở mới tăng kỷ lục trong năm 2020. Số tài khoản nhà đầu tư trong nước mở mới năm 2020 đạt 393.659 tài khoản, tăng 94% so với số lượng tài khoản mở mới trong năm năm 2019, khối ngoại mở mới 2.856 tài khoản. Như vậy, lũy kế tới hết tháng 12/2020, tổng số lượng tài khoản chứng khoán tại Việt Nam đạt hơn 2,77 triệu tài khoản, tăng 16,7% so với cuối năm 2019.
TTCK phái sinh tiếp tục đóng vai trò phòng vệ rủi ro hiệu quả, có tác dụng ổn định tâm lý nhà đầu tư. Khối lượng giao dịch bình quân đạt 156.852 hợp đồng/phiên, tăng 77% so với bình quân năm 2019. Tính tại thời điểm 31/12/2020, khối lượng mở (OI) toàn thị trường đạt 40.339 hợp đồng, tăng 143% so với cuối năm 2019.
Những ngày đầu của năm 2021, thị trường chứng khoán Việt Nam tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ, vượt ngoài mọi dự đoán. Theo UBCKNN, Việt Nam là một trong số ít nước giữ được mức tăng trưởng dương 2,91% và được dự báo phục hồi ở mức 6,5 - 6,8% trong năm 2021. Đây là động lực chính giúp củng cố lòng tin của NĐT và thu hút dòng vốn đầu tư vào TTCK.
Bên cạnh đó, với vị thế thị trường cận biên và triển vọng được nâng hạng lên thị trường mới nổi trước năm 2025, thị trường Việt Nam được đánh giá còn nhiều dư địa để phát triển trên cơ sở thu hút cả dòng vốn đầu tư nội địa và nước ngoài.
Trong phiên giao dịch cuối cùng tháng 5/2021 thị trường Chứng khoán đã “viên mãn” với sắc xanh tích cực. Mặc dù trong phiên gặp áp lực chốt lời rung lắc mạnh nhưng lực cầu mạnh luôn thường trực giúp thị trường nhanh chóng lấy lại đà tăng cho đến cuối phiên. VN-Index đóng cửa tại 1.328,05 điểm, tăng 7,59 điểm (+0,57%) với thanh khoản 23.853 tỷ đồng. Trong đó HNX-Index kết phiên tại 317,85 điểm, tăng 7,39 điểm (+2,38%) với thanh khoản 4.359 tỷ đồng. Có thể nói kết thúc phiên giao dịch cuối cùng của tháng 5, nhà đầu tư chứng khoán đã gặt hái một mùa “bội thu”.
Nhờ những kết quả đó, TTCK Việt Nam được đánh giá là thị trường phục hồi mạnh nhất Đông Nam Á, nằm trong danh sách 10 TTCK có mức tăng trưởng tốt nhất trên thế giới.
 |
| (Ảnh minh họa) |
Triển vọng thị trường năm 2021
Nhận định Triển vọng về TTCK năm 2021, Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho biết, việc lãi suất được duy trì ở mức thấp khiến chứng khoán tiếp tục trở thành kênh đầu tư sinh lời hấp dẫn với nhà đầu tư trong nước trong năm 2021. Ngoài ra, định giá của TTCK Việt Nam vẫn khá hấp dẫn so với các nước trong khu vực châu Á, là điểm nhấn quan trọng giúp thu hút dòng vốn ngoại.
Cùng chung quan điểm, Công ty Chứng khoán Bảo Việt - BVSC cho rằng, những yếu tố tích cực hỗ trợ tới TTCK năm 2021 như: Thứ nhất, tiền rẻ vẫn là điểm tựa rất lớn cho thị trường toàn cầu nói chung và TTCK Việt Nam nói riêng. Phần lớn thời gian trong năm 2021, mặt bằng lãi suất tại Việt Nam vẫn ở mức thấp tương đương lãi suất cuối năm 2020. Cuối năm sau, lãi suất có thể nhích nhẹ khi cầu tín dụng, nhu cầu đầu tư mở rộng của các doanh nghiệp tăng trở lại; Thứ hai, tăng trưởng GDP của Việt Nam sẽ bật tăng mạnh trở lại từ nền thấp của năm 2020, nhờ sự hồi phục đến từ khu vực công nghiệp - xây dựng, dịch vụ và sự cải thiện của cầu tiêu dùng nội địa, vốn đầu tư và xuất khẩu. BVSC dự báo, GDP năm 2021 có thể tăng trưởng trên 7%; Thứ ba, kỳ vọng sự trở lại của dòng vốn ngoại vào các thị trường mới nổi, trong đó có thị trường Việt Nam. Bên cạnh xu hướng về dòng tiền chảy vào thị trường mới nổi, BVSC cho rằng, triển vọng nâng hạng TTCK Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi cũng là yếu tố có thể giúp TTCK đón nhận sự trở lại của dòng vốn ngoại chảy mạnh vào thị trường Việt Nam trong năm 2021; Cuối cùng, là triển vọng hồi phục trên diện rộng của các doanh nghiệp niêm yết. Tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết được kỳ vọng sẽ có sự hồi phục mạnh mẽ từ nền thấp của năm 2020, mức tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết có thể lên tới 25%.
Liên quan đến định giá và triển vọng lợi nhuận năm 2021, theo đánh giá của SSI, ước tính tăng trưởng lợi nhuận năm 2021 của các công ty niêm yết là 23%, sau khi giảm 17% trong năm 2020. Nếu lấy các chỉ số thị trường ngày 28/12/2020 làm cơ sở để tính toán thì hệ số P/E thị trường năm 2021 sẽ ở mức 16,03 lần. Với hệ số P/E thị trường là 16,03 lần, định giá hiện tại của hầu hết các ngành đã quay trở lại mức trước Covid, ngay cả khi tính đến lợi nhuận phục hồi mạnh mẽ năm 2021.
Tuy nhiên, SSI cho rằng, năm 2020-2021 có thể sẽ khác, đặc biệt khi tính đến thanh khoản dồi dào và vai trò của nhà đầu tư cá nhân, đặc biệt là nhà đầu tư“F0” ngày càng tăng. Ngoài ra, định giá thị trường Việt Nam vẫn còn thấp hơn tương đối so với các nước khác trong khu vực. Trong kịch bản tốt nhất, dòng vốn đầu tư vào TTCK sẽ là động lực giúp P/E thị trường năm 2021 đạt mức cao kỷ lục như mức đã đạt được trong vòng 3 năm qua.
Các chuyên gia kinh tế nhận định, năm 2021 sẽ tiếp tục là một năm tăng trưởng của TTCK về thanh khoản (dự đoán tăng 30%) và điểm số (dự đoán tăng 14%), tuy nhiên tốc độ sẽ có phần kém hơn năm 2020 do triển vọng kinh tế đã được phản ánh một phần vào chỉ số.
| Tiếp bước những thành quả đã đạt được của năm 2020, trong năm 2021, UBCKNN sẽ tiếp tục triển khai hiệu quả các mục tiêu trọng tâm: Tập trung nỗ lực đưa các quy định, chính sách mới của Luật Chứng khoán và văn bản hướng dẫn vào thực tiễn, để hỗ trợ cho doanh nghiệp, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư tạo động lực thúc đẩy TTCK Việt Nam phát triển bền vững; tổng kết, xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành chiến lược phát triển thị trường chứng khoán giai đoạn 2021-2030 để định hình mục tiêu, giải pháp về lộ trình phát triển TTCK - thị trường vốn về dài hạn; hoàn thành dự án hiện đại hóa công nghệ thông tin phục vụ cho hoạt động giao dịch, thanh toán nhằm triển khai các sản phẩm tài chính mới; nâng cao hiệu quả quản lý, giám sát thị trường chứng khoán và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm; đẩy nhanh việc cơ cấu lại thị trường chứng khoán, hoàn thiện bộ máy Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam theo Quyết định số 37/2020/QĐ-TTg ngày 23/12/2020 của Chính phủ. |
| Bài tuyên truyền thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ |
Quang Huy
Phiên bản di động