Sóng ngầm trong cạnh tranh giá vé hàng không nội địa

	Khách hủy vé, hãng hàng không phải hoàn trả phí dịch vụ cảng
	Đường sắt bán vé giảm giá đến 50%

Theo thông tin của Báo Đầu tư, Bộ trưởng Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT) vừa ký Quyết định số 1118/QĐ - BGTVT (Quyết định 1118) về việc thành lập Tổ công tác làm việc với các hãng hàng không về chấp hành các quy định pháp luật về Luật Cạnh tranh, Luật Giá đối với giá dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa.

Mặc dù trong tiêu đề chỉ là "lập Tổ công tác để làm việc", nhưng tại Quyết định 1118 có 2 nội dung rất đáng chú ý.

Nội dung đầu tiên là thành phần Tổ công tác làm việc với các hãng hàng không. Cụ thể, ngoài đại diện Cục Hàng không Việt Nam là cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành, các thành viên khác của đoàn làm việc theo Quyết định 1118 còn đến từ Cục Quản lý cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công thương); Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính).

Trong số này, Cục Quản lý cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng góp 2 thành viên là lãnh đạo Cục và lãnh đạo Phòng điều tra và xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh.

Bộ GTVT 'vào cuộc' làm rõ việc cạnh tranh giá vé máy bay

Nội dung đáng chú ý thứ hai liên quan đến nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của Tổ công tác. Theo đó, Tổ công tác có nhiệm vụ xây dựng kế hoạch, nội dung và làm việc với các hãng hàng không về việc chấp hành các quy định pháp luật của Luật Cạnh tranh, Luật Giá đối với giá dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa. Kịp thời chấn chỉnh, xử lý vi phạm hoặc đề xuất xử lý vi phạm theo quy định pháp luật.

Tổ công tác sẽ phải báo cáo kết quả làm việc về Bộ GTVT, trong đó làm rõ việc chấp hành các quy định pháp luật về Luật Cạnh tranh, Luật Giá đối với giá dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa của các hãng hàng không Việt Nam; kiến nghị, đề xuất cấp có thẩm quyền về phương án xử lý các tồn tại, vướng mắc (nếu có).

Cần phải nói thêm rằng, trong Quyết định 1118, Bộ GTVT không nói rõ lý do thành lập Tổ công tác. Tuy nhiên, trong văn bản đề nghị các bộ, ngành cử cán bộ tham gia Tổ công tác, Bộ GTVT cho biết, việc lập Tổ công tác là để thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó thủ tướng Lê Minh Khái tại Thông báo số 48/TB-VPCP ngày 24/5/2021 của Văn phòng Chính phủ về việc triển khai các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho Tổng công ty Hàng không Việt Nam - Vietnam Airlines, trong đó có việc giao Bộ GTVT chủ trì, phối hợp với Bộ Công thương, Bộ Tài chính làm việc với các hãng hàng không tại Việt Nam về việc chấp hành các quy định của Luật Cạnh tranh, Luật Giá về giá bán vé máy bay.

Liên bộ kiểm tra giá vé

Cuối tuần trước, Bộ trưởng GTVT đã ra quyết định lập Tổ công tác làm việc với các hãng hàng không Việt Nam về việc chấp hành các quy định pháp luật về luật Cạnh tranh, luật Giá với giá dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa. Theo đó, tổ công tác sẽ xây dựng kế hoạch, nội dung và làm việc với các hãng hàng không Việt Nam, kịp thời chấn chỉnh, xử lý vi phạm hoặc đề xuất xử lý, báo cáo lên Bộ GTVT trong quý 3/2021.

Thị trường hàng không nội địa luôn tồn tại "sóng ngầm" liên quan vấn đề giá vé, khi có quan điểm cho rằng việc cạnh tranh giảm giá vé quá thấp so với giá thành, khiến thị trường thiếu lành mạnh. Trước đó, tại một cuộc làm việc với Cục Hàng không Việt Nam hồi tháng 4, Vietnam Airlines đã nêu lại kiến nghị tăng giá trần và áp giá sàn vé máy bay.

Trả lời Thanh Niên, đại diện VNA cho biết: "VNA chưa bao giờ bán vé 0 đồng và không ủng hộ cạnh tranh bằng cách phá giá, mà cạnh tranh bằng chất lượng dịch vụ". Hãng này cũng cho rằng để đảm bảo cạnh tranh lành mạnh giữa các hãng hàng không, đảm bảo tài chính cho các hãng trong nước để cạnh tranh với các hãng nước ngoài, ngành hàng không cần có cơ chế giám sát, quản lý để thực hiện các giải pháp chống bán phá giá.

Cạnh tranh giá vé máy bay nội địa có thiếu lành mạnh?

Hiện với giá dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa, các hãng hàng không đang xây dựng giá vé trên cơ sở Khung giá tối đa dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa theo quy định tại Thông tư 17/2019/TT-BGTVT của Bộ GTVT. Theo đó, các hãng hàng không được bán vé máy bay theo cơ chế giá linh hoạt, xây dựng nhiều dải giá từ thấp đến cao, không áp giá sàn, riêng giá trần từ 1,6 - 3,75 triệu đồng tùy từng chặng.

Ngoài tranh cãi có nên áp giá sàn hay bỏ giá trần, các thời điểm thị trường hàng không "nóng" thì cũng luôn phát sinh các vấn đề các hãng bán số lượng vé vượt quá slot bay (lượt cất, hạ cánh) được cấp, làm tăng tình trạng chậm, hủy chuyến.

PGS-TS Ngô Trí Long, nguyên Viện phó Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính), cho rằng đối với những thị trường vẫn còn những doanh nghiệp giữ vị trí thống lĩnh thị trường như hàng không, nhà nước vẫn phải quy định giá trần. Có thể nghiên cứu thay đổi giá trần vé máy bay, điều chỉnh linh hoạt dựa theo chi phí đầu vào, khó khăn vì dịch bệnh, nhưng không nên áp giá sàn vì sẽ làm mất tính cạnh tranh, người tiêu dùng mất cơ hội mua vé máy bay giá rẻ.

Dù vậy, ông Long đánh giá hiện chưa có các dấu hiệu bất thường như cố tình hạ giá, bán phá giá để cạnh tranh không lành mạnh đối với giá vé máy bay. Việc một số hãng hàng không tổ chức bán vé 0 đồng hoặc bán vé giá rẻ đã diễn ra từ lâu, không phải hiện tượng đột biến mới xuất hiện. Cùng với vé rẻ, khách hàng sẽ bị giảm bớt các dịch vụ như phục vụ ăn uống, không được đổi, hoàn vé…