Góc nhìn chuyên gia chứng khoán tuần mới: Chứng khoán phái sinh "con dao hai lưỡi"

- Tuần qua, thị trường tiếp tục chứng kiến thêm những phiên bán tháo mạnh, chỉ số VN-Index xuyên thủng ngưỡng hỗ trợ cứng 1.200 điểm và chứng khoán Việt Nam đang lọt top TTCK giảm mạnh nhất thế giới trong năm 2022. Đâu là góc nhìn của ông/bà về diễn biến giao dịch của thị trường trong tuần tới?

Ông Lê Đức Khánh, Giám đốc Phát triển năng lực đầu tư, Công ty Chứng khoán VPS

TTCK đang có vùng hỗ trợ mạnh tại khu vực 1.1.00 – 1.150 điểm - TTCK rất có thể sẽ tạo đáy ở tuần tới và hồi phục tích lũy tạo đáy điển hình hơn - nhà đầu tư cũng hạn chế bán ra ở giai đoạn hiện nay.

Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc phân tích Khối khách hàng cá nhân, CTCK Yuanta Việt Nam

Hiện tại, TTCK Việt Nam đang gần là TTCK giảm mạnh nhất thế giới và chỉ số VN-Index đã xuyên thủng ngưỡng 1.200 điểm cho nên xu hướng ngắn hạn vẫn duy trì ở mức giảm. Nhưng với tình trạng quá bán của thị trường và thanh khoản tăng mạnh, tôi cho rằng thị trường có thể sẽ xuất hiện các phiên hồi phục đan xen và chỉ số VN-Index có thể sẽ còn giằng co quanh ngưỡng 1.200 điểm, tức là chỉ số VN-Index sẽ chưa thể xuyên thủng hoàn toàn ngưỡng hỗ trợ quan trọng này.

Điểm tích cực hiện nay đó là TTCK thế giới đang dần tích cực trở lại cho nên đây có thể là yếu tố hỗ trợ cho các TTCK Việt Nam trong tuần giao dịch tới.

Ông Lê Đức Khánh

Ông Dương Hoàng Linh, Trưởng phòng phân tích CTCK Sacombank (SBS)

Ở thời điểm hiện tại, xu hướng ngắn hạn của thị trường vẫn là tiêu cực rất rõ ràng, rủi ro của nhà đầu tư tham gia lướt sóng là rất lớn. Tuy nhiên, với việc thị trường giảm nhanh và mạnh đã khiến đại đa số cổ phiếu rơi về vùng quá bán, ngoài ra, 1.200 điểm là ngưỡng đã phải mất rất nhiều thời gian để vượt qua, do đó có thể kỳ vọng nhịp hồi phục sớm xuất hiện trong tuần tới đây để lấy lại ngưỡng này.

Dù vậy, xu thế tiêu cực có lẽ sẽ còn kéo dài, các nhịp hồi phục như vậy (nếu có) sẽ là cơ hội tốt để nhà đầu tư còn nắm giữ nhiều cổ phiếu giảm tỷ trọng cũng như cơ cấu lại danh mục theo hướng đảm bảo quản trị rủi ro (ưu tiên danh mục VN30).

Ông Nguyễn Hồng Khanh, Trưởng phòng Phân tích, Công ty Chứng khoán Quốc tế Việt Nam (VIS)

Cú sụt mạnh trong tuần vừa qua đã đẩy chỉ số VN-Index có đợt điều chỉnh sâu nhất đến 23% kể từ năm 2018. Tâm lý nhà đầu tư đã sụt giảm rất nhiều và trong vài phiên gần đây có xu hướng muốn thoát hàng bất cứ giá nào để bảo toàn vốn.

Ngoài ra, thị trường sụt giảm mạnh còn có nguyên nhân đến từ hoạt động phái sinh cuối tuần đã làm méo mó chứng khoán cơ sở. Thị trường đã tạo hai đáy thấp vì vậy trong ngắn hạn sẽ có một nhịp hồi mang tính kỹ thuật. Dòng tiền mới mua vào dự kiến sẽ gia tăng dần từ tuần sau và có thể kỳ vọng cân bằng với áp lực bán ra giúp thị trường chậm lại đà rơi và tạo đáy ngắn hạn.

- Trong khi áp lực bán tháo diễn ra mạnh mẽ và kéo dài trong các phiên giao dịch, thì khối ngoại lại là nhân tố tích cực của thị trường trong tuần qua khi mua ròng tới 1.750 tỷ đồng. Sự đối nghịch này vẫn diễn ra nhiều lần trong quá khứ. Quan điểm của ông/bà về dòng vốn của khối ngoại ở giai đoạn này?

Ông Lê Đức Khánh, Giám đốc Phát triển năng lực đầu tư, Công ty Chứng khoán VPS

Khối ngoại mua ròng tháng 4 khoảng 3.500 tỷ đồng, tháng 5 cũng khoảng 1.100 tỷ đồng đang cho thấy đã có sự quay lại giải ngân nhưng giá trị giao dịch không nhiều. Đây cũng có thể nói là tín hiệu tích cực và chưa đủ cơ sở để nói khối ngoại đang "quay lại và lợi hại hơn xưa".

Ông Nguyễn Thế Minh

Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc phân tích Khối khách hàng cá nhân, CTCK Yuanta Việt Nam

Khối ngoại đã có động thái mua ròng tích cực trong tuần qua, nhưng tỷ lệ giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài chỉ chiếm 9,45% trong tổng giá trị giao dịch của toàn thị trường cho nên mức độ tác động lên thị trường là không quá lớn, nhưng điểm tích cực là họ đang quay dần trở lại mua ròng trên thị trường Việt Nam với bối cảnh là định giá thị trường đang rẻ như giai đoạn hiện nay.

Ông Dương Hoàng Linh, Trưởng phòng phân tích CTCK Sacombank (SBS)

Tôi không thật sự chú trọng vào yếu tố này, càng không coi đây là yếu tố tích cực để “bấu víu” vào. Nên nhớ, trong gần 2 năm qua, khối ngoại bán ròng liên tục và kỷ lục, thì thị trường tăng điểm ra sao!

Ngoài ra, xu thế thị trường lâu nay là do nhà đầu tư cá nhân trong nước quyết định, hoạt động giao dịch của khối ngoại hiện chiếm tỷ trọng khá nhỏ và không giữ vai trò ảnh hưởng đáng kể tới xu thế chung. Do vậy, chỉ nên coi đây là 1 yếu tố mang tính tham khảo.

Ông Nguyễn Hồng Khanh, Trưởng phòng Phân tích, Công ty Chứng khoán Quốc tế Việt Nam (VIS)

Đây là đợt mua ròng tốt nhất của khối ngoại trong thời gian gần đây khi khối này đã mua ròng hơn 5.000 tỷ đồng kể từ đầu tháng 4. Trước đó khối ngoại đã có chuỗi bán ròng liên tục từ cuối năm 2019 đến nay lên đến hơn 90.000 tỷ đồng là con số đáng chú ý.

Dù giao dịch của khối ngoại không còn chiếm tỷ trọng lớn trong giao dịch mỗi ngày và nắm vai trò trọng yếu tác động đến chỉ số nhưng các thống kê mua ròng trở lại thời gian gần đây cho thấy giá cổ phiếu đã hấp dẫn trở lại. Đây cũng là điều đáng suy nghĩ đối với nhiều nhà đầu tư cá nhân đang cố gắng bán bằng mọi giá trong vài tuần gần đây bất chấp nhiều cổ phiếu tăng trưởng và có chất lượng tốt.

- Theo thống kê của SGI Capital, trong 10 năm qua, đã có 3 lần thị trường bị bán tháo trong khủng hoảng và hỗn loạn đưa định giá P/E VN-Index giảm về dưới 12 lần. VN-Index đã tăng lại 35-80% trong 12 tháng sau đó và đều vượt qua vùng đỉnh cũ. Điều mà giới đầu tư đang quan tâm là liệu thị trường đã chạm đến đáy chưa? Và nhà đầu tư nên ứng xử với khoản đầu tư của mình như thế nào?

Ông Lê Đức Khánh, Giám đốc Phát triển năng lực đầu tư, Công ty Chứng khoán VPS

Vùng hỗ trợ mạnh của thị trường ngay ở vùng điểm 1.100 – 1.150 mà VN-Index có thể đối mặt ở tuần tới - Vùng đáy điều chỉnh ở quanh khu vực này và việc điểm số VN-Index cũng mang giá trị tham khảo cho dù vị thế cổ phiếu/tiền mặt danh mục, cầm cổ phiếu tốt và triển vọng với đầy hứa hẹn nào.

Có lẽ các nhà đầu tư vẫn nên rất coi trọng về quản trị, phòng vệ danh mục cổ phiếu, mức định giá giá trị nội tại - đặc biệt nhiều cổ phiếu đang giảm về mức giá rất thấp trong khi cơ bản của nhiều doanh nghiệp cũng không có thay đổi quá lớn.

Cơ hội cho các nhà đầu tư giá trị với việc nắm giữ cổ phiếu bền bỉ cho dù thị trường đang ở giai đoạn điều chỉnh sốc. Thị trường giảm điểm quá bán cũng sẽ tạo đáy và phục hồi.

Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc phân tích Khối khách hàng cá nhân, CTCK Yuanta Việt Nam

Về cơ bản, thị trường đang rẻ, nhưng không có nghĩa là thị trường tạo đáy. Cũng như giai đoạn thị trường bị ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19, P/E TTM của chỉ số VN-Index cũng đã giảm thấp nhất là 10.x khi thị trường bị chi phối mạnh bởi tâm lý của các nhà đầu tư.

Giai đoạn này cũng diễn ra tương tự cho nên kinh nghiệm là chúng ta đừng nên cố đi dự báo đáy và hãy chờ đáy hình thành, hay nói cách khác là nên đợi xác nhận xu hướng tăng ngắn hạn thì chúng ta mới biết được đáy.

Ông Dương Hoàng Linh

Ông Dương Hoàng Linh, Trưởng phòng phân tích CTCK Sacombank (SBS)

Lịch sử cũng đã chứng minh rằng, chính vì tâm lý muốn mua vào đúng đáy cũng như việc “sợ bán đúng đáy mà không quyết tâm cắt lỗ” đã dẫn đến việc thua lỗ nặng nề của không ít nhà đầu tư. Do vậy, nhà đầu tư không nên đoán đáy của thị trường vì đó thường là điều bất khả thi.

Việc cần làm là nhanh chóng đưa tỷ trọng cổ phiếu về mức thấp, an toàn để đảm bảo việc quản trị rủi ro tốt. Nhà đầu tư chỉ cân nhắc quay lại thị trường khi mà xu hướng chung đã có sự cải thiện, và để thực sự thay đổi được xu hướng ngắn hạn thì thị trường cần nhiều phiên hoặc thậm chí nhiều tuần để kiểm chứng.

Ông Nguyễn Hồng Khanh, Trưởng phòng Phân tích, Công ty Chứng khoán Quốc tế Việt Nam (VIS)

Chỉ số VN-Index đã điều chỉnh khoảng 22% kể từ đỉnh và định giá nhiều cổ phiếu đã ở vùng hấp dẫn hơn cho việc đầu tư trung và dài hạn.

Ở thời điểm hiện tại nhà đầu tư nên hướng đến việc lựa chọn cổ phiếu thích hợp và xác định vùng giá có thể chấp nhận được để tích lũy và có thể không quá quan trọng đến xu hướng thị trường. Nếu thị trường điều chỉnh càng sâu thì cơ hội mua vào cổ phiếu giá rẻ càng nhiều hơn.

Không phải cổ phiếu nào khi thị trường đảo chiều cũng đều tăng mạnh vì vậy việc ứng xử với từng loại cổ phiếu có thể khác nhau. Điều chung nhất vẫn là việc quản trị rủi ro tài sản cần luôn đề cao trong giai đoạn hiện tại.

- Trong khi thanh khoản trên thị trường cơ sở vẫn chưa thực sự cải thiện thì thanh khoản thị trường phái sinh lại tăng mạnh, nhiều ý kiến cho rằng, nhà đầu tư thua lỗ trên thị trường cơ sở, nên muốn cứu cánh ở thị trường phái sinh. ông/bà có bình luận gì về vấn đề này, và lời khuyên cho nhà đầu tư khi tham gia thị trường phái sinh là gì?

Ông Lê Đức Khánh, Giám đốc Phát triển năng lực đầu tư, Công ty Chứng khoán VPS

Một trong những ưu điểm lớn của công cụ phái sinh đó là phòng vệ cho danh mục chứng khoán cơ sở khác với hoạt động đầu cơ trong bối cảnh thị trường diễn biến xấu với mục đích giảm bớt thiệt hại - Trong trường hợp nếu là nhà đầu tư dài hạn, nhà đầu tư giá trị, nếu nhà đầu tư đang cầm danh mục cổ phiếu không muốn bán hoặc muốn bắt đáy cổ phiếu trong những giai đoạn thị trường diễn biến xấu thì việc phòng vệ bằng công cụ phái sinh lại nên lưu ý cân nhắc sử dụng cho phù hợp tùy theo quy mô tài sản của khách hàng.

Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc phân tích Khối khách hàng cá nhân, CTCK Yuanta Việt Nam

Tôi cho rằng đây là chiến lược hợp lý khi đà giảm thị trường vẫn đang duy trì và chiến lược “short” trên phái sinh đang mang lại hiệu quả và quản trị rủi ro giảm giá của danh mục.

Tuy nhiên, các nhà đầu tư cần thận trọng với chiến lược short trong giai đoạn này vì hợp đồng VN30F1M đang giảm về vùng hỗ trợ 1.198 và đang rơi vào vùng quá bán cho nên quan điểm của tôi là các nhà đầu tư ngắn hạn cần nên nhanh chóng đóng lại vị thế Short để tránh tình trạng thị trường có khả năng cao sẽ đảo chiều vào giai đoạn này hoặc xuất hiện các nhịp hồi mạnh.

Ông Dương Hoàng Linh, Trưởng phòng phân tích CTCK Sacombank (SBS)

Thị trường chứng khoán phái sinh cũng có thể coi như một công cụ hedging giúp nhà đầu tư quản trị rủi ro khi thị trường cơ sở đi xuống.

Nếu đã xác định xu hướng ngắn hạn thị trường cơ sở là giảm mà trong trường hợp cổ phiếu chưa kịp về tài khoản, nhà đầu tư có thể cân nhắc mở vị thế bán tại thị trường phái sinh giúp giảm thiểu rủi ro. Đây cũng là kênh có thể sinh lời khi thị trường đi xuống (thị trường cơ sở chỉ có chiều mua lên), điều giúp thanh khoản thời gian gần đây đã tăng mạnh.

Tôi không phản đối sự tham gia vào thị trường phái sinh, chỉ lưu ý rằng dù tham gia đầu tư vào bất kỳ lĩnh vực nào thì nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ và phải đánh giá được cơ hội cũng như rủi ro mà nó mang lại, đặc biệt với thị trường có sử dụng tỷ lệ đòn bẩy cao như thị trường phái sinh.

Ông Nguyễn Hồng Khanh

Ông Nguyễn Hồng Khanh, Trưởng phòng Phân tích, Công ty Chứng khoán Quốc tế Việt Nam (VIS)

Có một điều không thể phủ nhận là thị trường phái sinh có những đợt ảnh hưởng rất lớn đến thị trường cơ sở và nhiều nhà đầu tư thị trường cơ sở đã chuyển sang phái sinh để nhằm phòng hộ tài khoản. Đây cũng là cách để hạn chế thua lỗ nhưng không phải là biện pháp lâu dài chưa kể giao dịch phái sinh tiềm ẩn nhiều rủi ro hơn cả thị trường cơ sở nếu nhà tư nhận định sai xu hướng.

Việc tham gia thị trường phái sinh vẫn cần trang bị kiến thức và thời gian đủ để tích lũy kinh nghiệm để tránh những rủi ro không kiểm soát được.

- Xét về dài hạn, thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn được nhìn nhận đang rất hấp dẫn, do vậy các cổ phiếu đầu ngành, VN30, bluechip hoặc có kết quả kinh doanh tăng trưởng tốt, tài chính lành mạnh. Đây là nhóm cổ phiếu được nhiều CTCK khuyến nghị nhà đầu tư nên giữ lại danh mục. Còn quan điểm của các ông/bà, liệu các ông/bà có thể đưa ra gợi ý cụ thể hơn?

Ông Lê Đức Khánh, Giám đốc Phát triển năng lực đầu tư, Công ty Chứng khoán VPS

TTCK Việt Nam về dài hạn vẫn là khá hấp dẫn - các cổ phiếu đầu ngành chất lượng cao, nhóm cổ phiếu bluechips nói chung và nhóm cổ phiếu VN30 có mức giá giảm mạnh hấp dẫn dòng tiền đầu tư - hoạt động phân tích cơ bản luôn quan trọng trước khi đưa ra bất kỳ hoạt động mua/bán giải ngân gì với số lượng lớn/nhỏ ra sao và cổ phiếu gì sẽ được cân nhắc mua hoặc không? Đánh giá từng cổ phiếu thị giá cho với mức định giá ước tính phải hấp dẫn với biên độ rộng, mức chênh lệch lớn để việc nắm giữ ngắn hạn hay trung hạn không bị quá rủi ro.

Cổ phiếu không cần nằm trong những ngành nghề được hưởng lợi miễn là việc đánh giá kỹ lưỡng và thận trọng cho dù thị trường có thể biến động xấu. Một số ngành nghề nên được lưu ý năm nay đó là nhóm bảo hiểm, cảng biển, hóa chất, dầu khí, tiện ích, điện nước...

Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc phân tích Khối khách hàng cá nhân, CTCK Yuanta Việt Nam

Tôi cho rằng, thị trường chứng khoán vẫn phải vận động xoay quanh các yếu tố cơ bản về vĩ mô và hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp. Đồng thời, thị trường đã có mức chiết khấu lên đến hơn 22% tính từ đầu năm 2022 đến nay cho nên tôi cho rằng, nếu các nhà đầu tư ngắn hạn không có áp lực về margin thì các nhà đầu tư có thể nắm giữ lại danh mục của mình và ưu tiên các cổ phiếu có nền tảng cơ bản tốt vì đây là những cổ phiếu có rủi ro thấp nhất giai đoạn này.

Ông Dương Hoàng Linh, Trưởng phòng phân tích CTCK Sacombank (SBS)

Việc thị trường giảm mạnh như thời gian qua sẽ xuất hiện việc bán quá đà tại những cổ phiếu cơ bản tốt, đó cũng là cơ hội với những nhà đầu tư có kinh nghiệm với chiến lược trung và dài hạn.

Tôi vẫn đánh giá cao các cổ phiếu thuộc VN30, vốn đa số đều là các cổ phiếu có nền tảng cơ bản tốt, nhiều doanh nghiệp duy trì được đà tăng trường ổn định nên phù hợp cho việc tích lũy lâu dài. Tuy nhiên, quan điểm trên chỉ dành cho mục tiêu dài hạn, chiến lược giải ngân cũng nên thực hiện từng phần ở từng vùng giá chiết khấu.

Ông Nguyễn Hồng Khanh, Trưởng phòng Phân tích, Công ty Chứng khoán Quốc tế Việt Nam (VIS)

Hoạt động doanh nghiệp trong nước năm nay quý 1 ở một số ngành lớn dù không tăng trưởng mạnh như kỳ vọng nhưng phần lớn hoạt động kinh tế chung của cả nước đã hồi phục dần sau đại dịch.

Sau đợt điều chỉnh vừa qua giá một số cổ phiếu thuộc nhóm big cap đã trở nên hợp lý và hấp dẫn hơn. Một số cổ phiếu thuộc các nhóm ngành lớn như ngân hàng, chứng khoán, bất động sản, sản xuất đã ở vùng giá khá tốt để có thể tích lũy dài hạn.

Những cổ phiếu tăng trưởng mang tính bền vững và không hoàn toàn hưởng lợi từ các biến động thị trường ngắn hạn như tăng giá nguyên vật liệu, thiếu hụt nguồn cung… sẽ có độ bền tốt hơn các nhóm cổ phiếu còn lại.