Giá lợn và nguồn cung: Có hay không những "khuất tất", lợi ích nhóm?

KTCKVN - Tại phiên hợp thường kỳ Chính phủ tháng 4/2020 vừa diễn ra ngày 5/5, một số ý kiến đặt quan điểm, "có hay không những khuất tất mang "lợi ích nhóm" về việc độc quyền cung cấp lợn ra thị trường của nhóm doanh nghiệp lớn chiếm 35% thị phần nguồn cung thịt tại Việt Nam?

Theo câu hỏi của PV Truyền hình VOV, "vừa qua, giá lợn bị đẩy cao, và trong thời điểm hiện nay vẫn cao, lên đến hơn 200.00, thậm chí gần 300.000 đ/kg thịt lợn thành phẩm, trong khi việc tái đàn gặp khó khăn. Thủ tướng Chính phủ đã nhiều lần yêu cầu Bộ NN&PTNT nhập khẩu lợn góp phần giảm áp lực giá cả CPI, trong khi các doanh nghiệp (DN) chăn nuôi lợn không muốn nhập và đẩy giá lên cao. Vì sao Bộ NN&PTNT không nhập lợn theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ?"

Trong phiên họp Chính phủ thường kỳ sáng nay, Thủ tướng đã chỉ đạo Bộ Công Thương lên kế hoạch nhập khẩu thịt để cân đối cung cầu, giảm CPI. Xin hỏi Bộ NN&PTNT có hay không khuất tất tạo vị thế độc quyền cung cấp lợn ra thị trường, vì lợi ích nhóm của các doanh nghiệp lớn chiếm 35% thị phần? Xin hỏi luôn quan điểm của Bộ trưởng Chủ nhiệm, Văn phòng Chính phủ (VPCP) về vấn đề này?

gia lon va nguon cung co hay khong nhung khuat tat loi ich nhom

Trả lời câu hỏi, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, hiện nay, cơ chế quản lý giá nói chung, trong đó có mặt hàng thịt lợn đang vận hành theo cơ chế thị trường, tuân thủ theo quy luật cung và cầu. Theo đó, thời gian qua, báo chí đã phản ánh nhiều về việc giá lợn bị đẩy lên cao.

Về vĩ mô, điều này ảnh hưởng đến chỉ số giá tiêu dùng (CPI) thậm chí cả cân đối nền kinh tế. Về vi mô, giá lợn cao ảnh hưởng rõ ràng đến đời sống người dân, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh khiến người dân gặp nhiều khó khăn. Trong khi đó, người dân có thói quen dùng nhiều thịt lợn. Dù thịt gia cầm đang rẻ nhưng người dân vẫn dùng nhiều thịt lợn do chế biến được nhiều món ăn hợp khẩu vị người Việt Nam.

Do dịch tả lợn châu Phi dẫn đến nguồn cung thịt bị suy giảm đáng kể ảnh hưởng lớn đến tổng đàn lợn trên toàn quốc. Hiện nay, trên toàn quốc nhiều tỉnh chưa công bố hết dịch, nên nông dân chưa yên tâm khi tái đàn, do lo ngại lợn có thể bị chết. Hơn nữa, nhiều gia đình gặp khó về nguồn vốn tái đàn, trong khi giống rất đắt có khi lên tới hơn 3 triệu đồng/lợn giống.

Theo báo cáo của Bộ NN&PTNT, đàn lợn năm 2019 so với năm 2018 giảm 21%, nhưng theo báo cáo từ địa phương, sản lượng lợn có thể giảm trên 50%.

Hiện các doanh nghiệp lớn chiếm 35% thị phần, vậy 65% còn lại do các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ cung cấp, trong khi các hộ này gặp khó khăn, nguồn cung thiếu lại càng thiếu.

Hiện có 2 cách tăng cung. Thứ nhất là tái đàn, Bộ NN&PTNT làm nhiều, các hộ chăn nuôi lớn cố gắng nhưng không phải trong thời gian ngắn khôi phục được lại ngay nguồn cung này. Theo báo cáo của các doanh nghiệp ở địa phương, khả năng đến cuối 2020 đàn lợn mới trở lại như trước có dịch tả lợn châu Phi…

Thứ hai là phải nhập lợn, hiện Thủ tướng, Phó Thủ tướng, Trưởng ban Chỉ đạo giá đã yêu cầu Bộ NN&PTNT cần phối hợp với Bộ Công Thương và các bộ ngành nhập lợn bù đắp lợn thiếu.

Tuy nhiên, đến hết tháng 4, theo thống kê của Hải quan, lợn nhập mới đạt 45.000 tấn, thấp hơn nhiều so với con số 100.000 tấn mà lãnh đạo Chính phủ giao.

Vì vậy hiện Thủ tướng đã giao Bộ NN&PTNT phải tập trung tái đàn, phối hợp Bộ Công Thương, các bộ ngành khác trong việc tăng cường nhập lợn.

Theo quy định pháp luật hiện hành, hiện các doanh nghiệp nhập lợn chỉ phải làm thủ tục liên quan đến vệ sinh an toàn thực phẩm, chất lượng lợn nhập, gửi đến Cục Thú y (Bộ NN&PTNT). Khi có giấy phép thì doanh nghiệp đến chi cục ở các vùng làm thủ tục tiếp. Sau khi có giấy phép của chi cục, doanh nghiệp không cần làm thêm thủ tục nào, kể cả với Bộ Công Thương mà có thể đến thẳng các cơ quan hải quan cửa khẩu làm thủ tục nhập khẩu.

Chúng tôi tin tưởng thời gian tới, với sự chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo Chính phủ, sự vào cuộc của các bộ ngành như Bộ Công Thương, Bộ NN&PTNT, các doanh nghiệp chăn nuôi kinh doanh lợn, có thể cuối năm, giá lợn sẽ bình ổn như trước khi bị ảnh hưởng bởi dịch tả lợn châu Phi.

Hiện có gần 20 doanh nghiệp trong lĩnh vực chăn nuôi lợn , có thị phần lớn, chiếm 35%, chúng tôi có đoàn kiểm tra, các doanh nghiệp không vi phạm chuyện thống lĩnh thị trường. Nhưng họ có ảnh hưởng lớn, ví dụ doanh nghiệp CP của Thái Lan lớn nhất chiếm gần 20% thị phần lợn toàn quốc (19,1%), gấp 15 lần thị phần DABACO, 6 lần thị phần CJ Hàn Quốc…

Vừa qua, họ có khai báo giá thành lợn xuất (lợn hơi) giảm 45.000 - 50.000 đồng/kg nhưng giá đến tay người dân thực tế vẫn là 80.000 - 90.000 đồng/kg. Khi lãnh đạo Chính phủ có ý kiến, họ có cam kết hạ xuống 70.000 đồng nhưng thực tế, tiểu thương, thương lái mua được giá 70.000 đồng/kg rất khó khăn.

Đây là việc mà các cơ quan như Bộ Công Thương đang kiểm tra việc thực hiện cạnh tranh lành mạnh, bảo đảm quyền lợi người tiêu dùng bảo vệ, Bộ Tài chính kiểm tra về thuế phí hợp lý không, Chúng tôi sẽ tiếp tục thực hiện đúng chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền.